اندیشه سیاسی محقق کرکی
نویسنده: سیدمحمدعلی حسینی زاده
تهیه: پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
ناشر: بوستان کتاب، چاپ دوم: ۱۳۸۷، ۱۵۰ صفحه
نور الدین علی بن حسین عبد العالی کرکی معروف به محقّق کُرکی مشهور به محقق ثانی و شیخ علی عرب در روستای کرک نوح منطقه جبل عامل در سال ۸۷۰ هجری قمری متولد شد.
محقق کرکی در تاریخ سیاسی ایران و تشیع جایگاه ویژه ای دارد. محقق کرکی بنا به درخواست شاه اسماعیل صفوی به ایران آمد اما با شکست صفویان در جنگ چالدران با عراق بازگشت و بار دیگر در عهد شاه طهماسب به ایران آمد.
فعالیت عمده محقق کرکی در دوره شاه اسماعیل تبلیغ و پاسخگویی به مسایل روز و پایه گذاری حوزه های علمیه در شهر های مختلف ایران بود.
محقق کرکی با استدلال های فقهی خود، مبانی مشروعیت سیاسی و دینی حکومت صفوی را بنیان گذاشت و به عنوان خاتم المجتهدین صفوی مشهور شد.
وی با حل مسئله نمازجمعه در عصر غیبت عملا برای فقیه اختیاراتی بیش از فتوا و قضاوت قائل می شود: … فقیه موصوف به اوصاف معین از جانب معصوم نصب شده است و در همه آنچه در آن نیابت راه دارد نایب او محسوب می شود.
فصل های ابتدایی کتاب به توضیح مختصری از وضعیت دولت صفوی و همایسگانش عثمانی ها و ازبک ها می پردازند و در بخش های بعدی محقق کرکی، جایگاه علمی، سیاسی، عمده ترین مخالفان و تالیفاتش را توضیح می دهد.
تالیفات محقق کرکی
جامع المقاصد، رساله خراجیه، رساله فی صلاه الجمعه، رساله نفحات الاهوات فی لعن جبت و الطاغوت، رساله فی عداله، رساله فی طریق استنباط الاحکام، رساله المطاعن المجرمیه
بخش هایی از کتاب
قبل از جنگ چالدران علمای عثمانی فتوا دادند که قتل یک شیعه به مراتب بهتر از قتل هفتاد کافر حربی است و این فتوا بهانه ای شد برای قتل عام وسیع شیعیان عثمانی و تهییج سربازان.
پربارترین حوزه علمیه شیعه در این دوران حوزه حله است که با تدابیر علمای شیعه آن دیار از گزند هجوم ویرانگر مغولان مصون ماند.
شهید اول وکلایی را به شهرها و روستاهای شیعه نشین فرستاد و بدین ترتیب نخستین شبکه وسیع شیعی را ایجاد کرد و همچنین یک نیروی مسلح تشکیل داد.
کسانی که بدون اهلیت امامت و حلافت را داشته باشند عهده دار آن می شوند، به خود خداوند، پیامبر و امام و مردم و نیز منصب امامت ظلم روا داشتنده اند و مستحق لعن و نفرین اند.