مجلس عملکرد ضعیف فاطمی امین در اقتصاد دیجیتال را فراموش نکند

سید صادق حسینی، شبکه شرق| یک شنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ دومین استیضاح سید رضا فاطمی امین یکی از وزرای ضعیف کابینه آقای رئیسی در فاصله شش ماه از استیضاح قبلی، برگزار می شود. مردم و به ویژه صنعتگران ضعف مدیریتی وزیر نورچشمی آقای رئیسی را با کمبود و گرانی مداوم قیمت محصولات و خودرو، تعطیلی مداوم و طولانی واحدهای صنعتی به دلیل کمبود برق و گاز! بی‌ثباتی در سیاست ارزی برای واردات نهاده های تولید و صادرات و همین طور عدم پیگیری مساله تامین مالی و تسهیلات بانکی بخش تولید، از نزدیک لمس کرده و آگاهند.

اما یکی از بخش هایی که از صدارت فاطمی امین آسیب دیده و صدایش کمتر شنیده می شود، اقتصاد دیجیتال است. با روی کار آمدن دولت جدید، فرایند برگزاری دومین دوره انتخابات اتحادیه کسب و کارهای مجازی با دخالت های مستقیم دولتی ها روبرو شد و بعد از چندین بار تاخیر به بهانه های واهی، سرانجام برگزاری انتخابات کلا ملغی شد.

از زمان روی کارآمدن دولت آقای رئیسی از شهریور ۱۴۰۰ اتحادیه کسب و کارهای مجازی تا کنون بعد از استعفای رییس این اتحادیه در اردیبهشت ۱۴۰۱ ، تاکنون ۴ نفر به عنوان رئیس این اتحادیه منصوب شده‌اند.

دولتی کردن اتحادیه‌های صنفی به ویژه اتحادیه کسب و کارهای مجازی معنی‌اش این است دولت، نه علاقه‌ای به شنیدن صحبت‌های فعالان بخش خصوصی دارد نه اراده‌ای برای حل مشکلات آن‌ها و طبیعی است روسای منصوب دولت، خود را وام‌دار و پاسخگوی دولت می‌دانند نه اعضا. به کلام دیگر ماحصل این سیاست اشتباه عوض شدن حوزه ذی نفعان از مردم به دولت است و البته دولتی شدن کسب و کارها، موضوعی بود که رهبر انقلاب به تازگی نسبت به آن هشدار دادند.

به نظر می‌رسد اگر سیاست وزارت صمت دولت آقای رئیسی تضعیف فعالیت‌ها و اتحادیه صنفی بوده، در یک هماهنگی قابل توجه با وزارت پست و تلگراف و تلفن (در دوره ی جدید اینترنت و ارتباطات پایدار نداریم) کاملا موفق عمل کرده و توانسته‌اند بخش نوپای اقتصاد دیجیتال را زیر ضربه ببرند. کاش در استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت نمایندگان مجلس به ضعف مشهود فاطمی امین در توسعه و تسهیل کسب و کارهای مجازی و دانش بنیان هم اشاره ای بکنند.

اینستاگرام بار ۲۰ میلیارد دلار هزینه سرمایه‌گذاری دولت در ایجاد اشتغال را به دوش کشیده

سیدصادق حسینی| پرهام قبادی کارآفرین جوان اقتصاد دیجیتال معتقد است: اینستاگرام رقم بزرگ ۶۰۰ هزار میلیارد تومانی که با دلار ۳۰ هزار تومانی می شود ۲۰ میلیارد دلار، که نیاز است برای اشتغال پایدار سرمایه گذاری شود را از روی دوش دولت برداشته است.

او معتقد است: در سیاست‌گذاریها به حقوق مردم در استفاده از اینترنت کم‌توجهی می شود و تداوم اختلال در اینترنت و شبکه پیامک به کاهش درآمد شرکت‌های کوچک و متوسط می‌انجامد و آن‌ها را ناگزیر به تعدیل نیروی انسانی می‌کند. در نهایت پیامدش افزایش نارضایتی در جامعه و سوق‌دادن نیروی انسانی متخصص به مهاجرت است.

پرهام قبادی ۳۵ ساله و فارغ‌التحصیل معماری است و کارش را در صنعت ساختمان آغاز کرده. او سال ۱۳۹۶ با ایده‌ی راه‌اندازی پلتفرمی برای تسهیل اسباب‌کشی، نوبار را راه‌اندازی کرده است تا تجربه‌ی بهتر و مناسب‌تر و البته بدون‌انعام برای مردم پدید آورد.

گفتگوی خبرآنلاین با پرهام قبادی کارآفرین حوزه دیجیتال در زیر آمده است.

در شرکت‌های نوپای دانش‌بنیا‌نی مثل شما که این روزها با اختلال در اینترنت و قطع شبکه پیامک تجاری روبرو است چگونه می گذرد؟

پرهام قبادی: اگر بخواهم خیلی ساده موضوع را بیان کنم می‌گویم: یأس و ناامیدی و سرخوردگی در اکوسیستم، جای خود را به امید و هیجان و انگیزه داده است. اگر پیش از این موانعی چون «مجوز»، «مالیات»، «نماد اعتماد» و غیره اجازه توسعه کسب‌وکار به ما نمی‌دادند، تداوم وضع فعلی خیلی از ما را به این فکر انداخته که بدون فکر کردن به مالیات و مجوز، کره‌کره را پایین بکشیم.

حتما اطلاع دارید در زمانی‌که ما با فیلترشکن‌های بسیار در حال سر و کله‌زدن هستیم تا سرویس‌های‌مان را دایر کنیم، امارات در جنوب خلیج‌فارس در نمایشگاه معتبر Gitex  میزبان ۵۰۰ هزار شرکت فناوری و  800 استارتاپ از ۱۷۵ کشور  دنیاست. آن ها فرصت‌ها را جذب می‌کنند و بستری برای گفت‌وگو و تعامل و جذب سرمایه‌گذار فراهم کرده‌اند و مسئولین ما با فیلترینگ و صیانت! کمر همت بسته‌اند برای رونق آن‌ها! مسئولین کاری می کنند نیروی انسانی متخصص از ایران مهاجرت کند و این روند در سال‌های آتی،کشور را با کمبود نیروی انسانی متخصص روبرو می‌کند. اتفاقی که همین الان هم شاهدش هستیم و بسیاری از برنامه‌نویس‌ها به محض دریافت پیشنهادهای مالی بهتر، بلافاصله استعفا می‌دهند و می‌روند.

البته این فشار تقریبا همراه با تحریم‌ها همواره بر اقتصاد ایران بوده است، چیز جدیدی که نیست؟

حقیقتش را بخواهید اوضاع برای ما در حوزه اقتصاد دیجیتال به اندازه کافی دشوار است. ما هر روز با تحریم و نوسان شدید نرخ ارز و البته تغییر مداوم و بی‌ثباتی در حوزه قوانین و  خطر بسته‌شدن یک سرویس خارجی در حال جنگ هستیم.

یعنی ما همواره هم با تحریم خارجی یا به قول دوستان فناتحریم که سرویس‌های مورد نظر توسعه ی پلتفرم ها را قطع می‌کند و هم با تحریم داخلی که حالا در چارچوب فیلترینگ و صیانت صورت بندی می‌شود روبرو بوده و هستیم.

جدیدترین اتفاق  سرویس گوگل ادز بود که از دسترس کسب‌وکار‌های ایرانی خارج شد. می‌دانید این موضوع یعنی چه؟ یعنی یکسری استارت‌آپ‌ها که به تازگی بعد از همه‌گیری کرونا کمر راست کرده بودند و تقریباً کل درآمدشان را از طریق بازاریابی دیجیتال و ابزارهای گوگل به دست می آورند با بن بست روبرو شده اند!

آقای قبادی! به نظر شما با گذشت حدود ۲۵ سال از حضور اینترنت در ایران مسئولین چه نگاهی به آن دارند؟

اگر بخواهم به قول جامعه‌شناسان مساله را صورت بندی کنم باید بگویم نگاه مسئولین به اینترنت، نگاه سرگرمی و به قول خارجی‌ها Entertainment است. آنچه در تریبون های رسمی شاهد آن هستیم همین است که اینترنت، ابزار سرگرمی است مثل تلویزیون و ماهواره! متاسفانه این نگاه در کشور حاکم شده.

وقتی نگاه به موضوع فراگیر و چند وجهی اینترنت، تنها سرگمی باشد، طبیعتأ فیلترینگ و قطع سرویس به راحتی توجیه‌پذیر می شود.

پرهام قبادی: اگر نظام کارشناسی در حوزه تصمیم‌گیری عمل می‌کرد، مسئولین متوجه می‌شدند مردم به دلایل شخصی و فنی به پیامرسان‌های ایرانی از این دست اعتماد نمی‌کنند، متوجه می‌شدند فیلترینگ کارایی سابق را ندارد و سیاست موفقی نبوده است.

یعنی معتقدید با گذشت حدود ۲ دهه هنوز شناخت درستی از اینترنت در میان مسئولین وجود ندارد؟

بله متأسفانه! یکی از آفت‌های شناختی در نظام حکمرانی دیجیتال کشور این است که مسئولین یک بخش از کاربردهای اینترنت را به شدت بزرگ نمایی می کنند و باقی ابعاد و کاربری‌های اینترنت را اصلا نمی‌بینند و متوجه آن نیستند. مثلا ببینید تصورشان از رسانه را در اینستاگرام و تلگرام خلاصه کرده‌اند و در تمام تریبون‌ها به آن حمله می‌کنند.

این ساده‌سازی ها به نفع حکمرانی در فضای مجازی نیست و اصلی‌ترین اشکالش این است که حقوق همه‌ی ذی‌نفعان از جمله ذی‌نفع اصلی که مردم هستند را تامین نمی‌کند و به آن بی‌توجه است. روشن است اگر دنبال حکمرانی مطلوب و اعمال حاکمیت در اینترنت هستیم باید به حقوق و منافع تمام ذی‌نفعان توجه کرد. مثلا در همین طرح صیانت که بسیار چالش برانگیز شد وقتی مطالعه می‌کنید می‌بینید اسمش صیانت از مردم است اما در واقع چیزی‌که به آن توجه نشده حقوق و منافع مردم است و آشکارا منافع سیستم و حکمرانی را تامین و نگرانی‌های آن‌ها را رفع می‌کند. این یعنی سیاست‌گذاری نامتوازن!

به نظر شما روند طی شده در حوزه مدیریت اینترنت موفق نبوده؟

متاسفانه از عملکردها، درس گرفته نمی‌شود و دوباره و چندباره تصمیمات بعضا اشتباه تکرار می‌شوند. نگاه کنید آذر ۹۲ وی‌چت فیلتر شد و مردم به وایبر هل داده شدند، اردیبهشت ۱۳۹۳ وایبر فیلتر شد و مردم به تلگرام هل داده شدند، تلگرام هم دی ۱۳۹۶ فیلتر شد و مردم به واتس‌اپ و اینستاگرام مهاجرت کردند. این درحالی است که در این فاصله تمامی پیام‌رسان‌هایی که می‌توانستند مورد استقبال مردم قرار بگیرند هم فیلتر می‌شد و تنها یک گزینه برای مردم باقی می‌ماند. نتیجه‌اش این شد که مردم همواره و با سیاست فیلترینگ اعمالی دولت مجبور شدند به پلتفرمی که بیشترین فراگیری را داشت مهاجرت کنند.

بعد مسئولین علیه همان پلتفرمی موضع‌گیری می‌کنند که خودشان مردم را به سمت آن هل داده اند! آیا از این تجربه‌ی شکست خورده، سیستم درس گرفته؟ من می‌گویم خیر! اگر تجربه‌اندوزی شده بود امروز واتس‌اپ و اینستاگرام که حدود ۶۵تا۷۰ درصد پهنای باند اینترنت ایران را مصرف می‌کنند تنها گزینه‌های فعالیت ایرانیان در شبکه‌های اجتماعی نبودند. اگر تجربه‌اندوزی شده بود و اگر نظام کارشناسی در حوزه تصمیم‌گیری عمل می‌کرد، مسئولین متوجه می‌شدند مردم به دلایل شخصی و فنی به پیامرسان‌های ایرانی از این دست اعتماد نمی‌کنند، متوجه می‌شدند فیلترینگ کارایی سابق را ندارد و سیاست موفقی نبوده است.

همان موضوع تیک سوم؟

بله! موضوع تیک سوم که برجسته شد و یک بخش مهم است که بازتاب‌دهنده نگرانی‌های حوزه حریم شخصی است و بخش فناوری‌های توسعه این پلتفرم‌ها و همچنین فناوری‌های ذخیره‌سازی یا همان storage server های این حجم عظیم دیتای شخصی کاربران هم یک موضوع اساسی است که تجربه‌ی ناخوشایند کندی و محدودیت عملکرد برای مردم داشته است.

اما در مورد اعتراضات اخیر به نظر بهتر از اعتراضات سال ۹۸ عمل شد، آن موقع کلا اینترنت را قطع کردند، این بار فقط اینستاگرام و واتساپ را فیلتر کردند. به نظر می‌رساند از تجربه‌ی قبل، درس گرفته شده؟

سال ۹۸ حدود یک هفته دسترسی به اینترنت به صورت کامل قطع بود و مردم با اختلال روبرو بودند و به مرور دسترسی‌ها بازگشت. اما در اختلال و قطعی اخیر اینترنت که دارد به یک ماه می رسد علاوه بر اختلال‌هایی که در حوزه سرویس‌هایی مثل نسخه الکترونیک به وجود آمد، موضوع اصلی کسب‌وکارهایی است که در بستر اینستاگرام شکل گرفته و نظام تصمیم‌گیری به آن بی‌توجه است و می‌گوید بروند روی پلتفرم داخلی! یعنی شما با یک تصمیم مدیریتی معیشت و درآمد بخش قابل توجهی از مردم را نادیده می‌گیرید و مردم را به استفاده گسترده تر از فیلترشکن هدایت می‌کنید. به نظر شما این اسمش درس گرفتن از تجربه‌ی گذشته است؟

فیلترنیگ شبکه‌های اجتماعی و مشخصا اینستاگرام چه تاثیری بر کسب و کارهای کوچک و خانگی می‌گذارد؟

اینستاگرام منبع درآمد تعداد قابل توجهی از مردم است که یا سرمایه اجاره مغازه ندارند یا در کنار مغازه به دنبال افزایش درگاه فروش هستند. بر اساس ارزیابی سایت Statista تا پایان سال ۲۰۲۱ اینستاگرام در ایران ۴۳ میلیون کاربر دارد که اتفاقا ۲ میلیون نفر آن فالوور اکانت آقای رییسی هستند. به تازگی انجمن تجارت الکترونیک اتاق بازرگانی گفته بیش از ۴۰۰‌هزار کسب‌وکار در بستر اینستاگرام شکل گرفته است و دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی نیز گفته: آمار نشان می‌دهد بیش از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار کسب و کار بر بستر اینستاگرام ایجاد شده است.

صندوق کارآفرینی امید که دولتی است هزینه‌ی ایجاد اشتغال پایداری که در سال ۱۴۰۰ ایجاد کرده را ۲۵۰ میلیون تومان می‌داند. اگر برآورد ۲میلیون و ۴۰۰هزار شغل اینستاگرامی را  در  هزینه‌ی ایجاد اشتغال صندوق کارافرینی امید ضرب کنیم به رقم بزرگ ۶۰۰ هزار میلیارد تومان می رسیم. یعنی اینستاگرام رقم بزرگی که دولت باید برای ایجاد اشتغال سرمایه‌گذاری می‌کرده را از روی دوش نظام برداشته؛ با دلار ۳۰ هزار تومانی می‌شود ۲۰ میلیارد دلار!

از سوی دیگر ببینید بسیاری از تجربه‌های موفق فروش محصولات کشاورزی و طبیعی در روستاها در بستر اینستاگرام شکل گرفته است. می‌دانید فعالان این حوزه چقدر تلاش کردند تا افراد روستایی و زنان سرپرست‌خانوار از طریق اینستاگرام درآمدی کسب کنند و حالا با اتفاق‌های اخیر به گفته زهرا نقوی، مشاور طرح توان‌مندسازی اقتصاد زنان سرپرست خانوار به خاطر محدودیت اینترنت خیلی از این افراد مجدد مجبور به دست‌فروشی شده‌اند؛ آن هم در فضایی که چندان امنیت ندارد؟!

شاخص دیگر میزان ارسال و مراسلات پستی است. شرکت پست ایران هم اعلام کرده با قطع دسترسی مردم به اینستاگرام و واتساپ ۳۰درصد از درآمدش را از دست داده! این عدد خیلی بزرگ و قابل توجه است. تازه این فقط در سطح شرکت پست است و سایر شرکت‌های لجستیکی داخل شهری و بین‌شهری که مرسوله‌های کوچک و متوسط را جابجا می کنند چیزی نگفته‌اند. بر اساس گزارش شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، مجموع درآمد این شرکت از سرویس‌های مختلف ارسال مرسوله‌های پستی در سال ۱۳۹۹ به هزار و ۹۰۰میلیارد تومان رسیده که نسبت به درآمد سال ۱۳۹۸، آن هم در دوره ی کرونا رشد حدود ۴۸درصدی دارد. به نظرم در سال ۱۴۰۰ درآمد شرکت پس بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان بوده است. در ۶ ماهه اول سال ۱۲۶،۱۷۰،۲۴۷ بسته پستی ارسال شده. حالا ببینید کاهش ۳۰ درصدی چه عدد بزرگی می شود.

اگر این اعداد و ارقام را در کنار آمارهای بی‌کاری و اشتغال مرکز آمار ایران بگذارید، پیام‌های روشنی برای مسئولین و سیاست‌گذاران دارد.

بازنده خنده‌روی انتخاب رییس جمهور عراق

سیدصادق حسینی: انتشار خبرآنلاین | ماراتن تشکیل دولت عراق بعد از طی حوادث گوناگون و خشونت آمیز با گذشت یک سال از برگزاری ششمین دور انتخابات مجلس عراق در نهایت با تفاهم به پایان رسید و عبدالطیف جمال رشید ۷۸ ساله عضو اتحادیه میهنی کردستان عراق با کسب اکثریت آرا در دور دوم و در رقابت با برهم صالح، رییس جمهور شد و محمد شیاع سودانی ۵۲ ساله را مامور تشکیل کابینه کرد.

اخبار ائتلاف جریان صدر با فهرست تقدم حلبوسی و حزب دموکرات کردستان عراق(پارتی)، شروط مقتدی صدر برای تشکیل کابینه، اشغال مجلس توسط صدری ها، اعتراضات خشونت آمیز در بغداد، درخواست انحلال مجلس و برگزاری مجدد انتخابات و در نهایت استعفای تمامی نمایندگان جریان صدر رویداد را همه شنیده اند؛ اما با معرفی سودانی نخست وزیر جدید، عرصه سیاسی عراق ناکامان و کامیابان خود را شناخت و ارزیابی بروزی از توان و ظرفیت سیاسی احزاب و گروه ها به دست آورد که اشاره به این موضوع جالب توجه است.

کامیابان تشکیل دولت عراق

روشن است کامیاب اصلی تشکیل دولت سودانی، مردم عراق هستند که بالاخره فعالیت های اساسی دولت آغاز می شود. در حوزه سیاسی نیز احزاب و گروه هایی که در فرایند تشکیل دولت مشارکت داشتند و توانستند موضوع تشکیل دولت عراق را در نهایت با گفتگو و تفاهم به سرانجام برساند نیز کامیاب جلسه پنج شنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۱ پارلمان جدید عراق هستند.

نشست مشترک مقتدی صدر با محمد حلبوسی(جریان تقدم)، نیچروان بارزانی(حزب دموکرات کردستان عراق) و خمیس خنجر(ائتلاف عزم) در الحنانه دفتر مقتدی صدر، بهمن ۱۴۰۰

ناکامان تشکیل دولت عراق: مقتدی صدر و مسعود بارزانی

صرف نظر از مقتدی صدر، ناکام اصلی امروز عراق که به دلیل رویکرد لجوجانه و تمامیت خواهش، جریان صدر را از حضور در فرایند سیاسی تشکیل دولت محروم کرد و در بیانیه تازه اش حضور نیروهایش در دولت جدید شیاع سودانی را حرام خواند، مسعود بارزانی نیز از ناکامان اصلی تشکیل دولت در عراق است که نمی تواند مردودی و دلزدگی اش را پشت لبخندهای یخ همیشگی اش پنهان کند.

مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان عراق که بعد از شکست در همه پرسی سال ۱۳۹۶، از پست ریاست اقلیم کردستان عراق در نهایت سرخوردگی و عزلت استعفا داد با مشخص شدن نتایج انتخابات ۱۴۰۰/۲۰۲۱ عراق و کسب ۳۱ کرسی، ائتلاف ۳ گانه ای را با جریان تقدم به رهبری حلوسی(جریان اهل سنت، ۳۷ کرسی) و مقتدی صدر(۷۳کرسی) تشکیل داد تا بتواند دولت بعدی عراق را معرفی کند.

بارزانی با فرصت طلبی و پشت کردن به حامیان همیشگی اش در بیت شیعی، روابط جدیدش را با مقتدی پایه گذاری و ۲ هدف اصلی را دنبال کرد: اول انتقال پست ریاست جمهوری از اتحادیه میهنی کردستان عراق به پارتی و دوم معرفی هوشیار زیباری دایی اش به عنوان رییس جمهور عراق.

با رد صلاحیت زیباری توسط دادگاه عالی عراق، بارزانی تلاش و رایزنی گسترده ای را برای معرفی ریبر احمد بازرانی وزیر داخله اقلیم و عضو پارتی به عنوان نامزد ریاست جمهوری آغاز کرد اما در نهایت بعد از ۸ ماه با پشت کردن به قول و قرارش با مقتدی صدر و چشم پوشی از خواسته هایش مجبور شد به ریاست جمهوری عبدالطیف رشید تن دهد که عضو اتحادیه میهنی، رقیب سنتی اش است و اتفاقا از خانواده ای است که به صورت ریشه ای با بازرانی ها مشکل دارند.

ابراهیم احمد رهبر معروف جنبش کردستان عراق و نویسنده پرآوازه کرد که به دلیل اختلافات راهش را از ملا مصطفی بارزانی جدا کرده بود، هیرو و شانار (شهناز) ۲ دختر خود را به عقد جلال طالبانی بنیانگذار و عبدالطیف جمال رشید عضو اتحادیه میهنی کردستان عراق(یکتی) درآورده بود. با گذشت سال ها و حل نشدن مسایل ریشه ای، هم چنان چهره های کلیدی اتحادیه میهنی از جمله هیرو خانم و بافل طالبانی نگاه تردید آمیزی به حزب دموکرات کردستان عراق(پارتی) دارند و فعالان کردی نیز می گویند شاناز ابراهیم احمد همسر رییس جمهور جدید عراق نیز به چارچوب های پدرش در رابطه با بارزانی ها وفادار است.

مسعود بارزانی ۷۶ ساله علاوه بر این که هدفش انتقال پست ریاست جهوری به حزب دموکرات کردستان عراق(پارتی) بود، به دلیل مسایل شخصی نیز مخالف تداوم ریاست جمهوری برهم صالح ۶۲ ساله بود.

به عبارت ساده تر مسعود بارزانی رهبر کردهای بارزان، مرگه‌سور و اربیل یا به تعبیر کردها «کاک مسعود» در بازی سیاست پس از انتخابات ناکام بود: هم نامزدهایش رد شدند، هم نتوانست پست ریاست جمهوری را به حزب دموکرات کردستان منتقل کند، هم نامزدی از رقیب سنتی اش پیروز شد، هم احترام و اعتماد حامیان شیعه قدیمی اش را از دست داد (هر چند در تعارفات رعایت کسوتش را می کنند) و هم به عهدش با مقتدی صدر وفا نکرد و او را تنها گذاشت. البته مسعود یک دستاورد داشت و حساب شخصی اش با برهم صالح را تسویه کرد و او را از پست ریاست جمهوری کنار زد.

دولت جدید عراق به زودی تشکیل می شود و «کاک مسعود» همچنان لبخندهای یخ همیشگی اش را می زند؛ او بازنده ی خنده روی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۲ عراق است.

یک روزنامه‌نگار از اخلاق رسانه‌ای و قرارگاه‌های هشتگ‌ساز می‌گوید

انصاف نیوز| یک فعال حوزه رسانه می‌گوید: اگر فضای اخلاق حرفه‌ای در جامعه‌ی رسانه‌ای حاکم نباشد به دلیل انگیزه‌‌های عمدتاً مالی، همواره شاهد افشاگری و حملات رسانه‌ای غیر اخلاقی و غیر واقعی علیه افراد یا سازمان‌ها و شرکت‌ها خواهیم بود.

تقویت استقلال رسانه و محترم شناختن حقوق فعالان رسانه‌ای در کنار آموزش گسترده سواد رسانه‌ای در مدارس و دانشگاه‌ها، تا حدی جلوی اثرات کمپین‌های تخریبی رسانه‌ای را می‌گیرد.

سیدصادق حسینی روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای درباره‌ی اهمیت رعایت اخلاق حرفه‌ای در رسانه‌ها به انصاف نیوز گفت: برخی افراد و جریان‌های سیاسی و اقتصادی با استفاده از ظرفیت رسانه‌ها و در این سال‌های اخیر شبکه‌های اجتماعی، اهداف خود را دنبال می‌کنند. ممکن است شخصی بخواهد رقیب اقتصادی‌اش را از عرصه خارج کند، ممکن است جریانی بخواهد نامزد مورد نظرش را در پستی بنشاند، برای همین کمپین علیه سایرین راه می‌اندازد. یا در نمونه‌ی عینی‌تر آن، جریانی حداقلی به دنبال محدودیت اینترنت و اجرای طرح صیانت است، برای همین کمپینی جامع شامل رایزنی و فضاسازی و اخبار منفی علیه اینترنت راه انداخت تا گروه‌های هدف را زیر ضربه ببرد و طرح را به سرانجام برساند که با وجود مخالفت‌های گسترده همه گروه‌های سیاسی و اجتماعی، تا امروز موفق عمل کرده‌اند.

نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه کرد این است که در رسانه‌ها بالاخره به دلیل وجود قانون مطبوعات و قوانین مدنی، خبرنگاران و مدیران حداقل‌هایی از اخلاق حرفه ای را رعایت می کنند به همین دلیل کارفرمایان، سعی می کنند بخشی از کمپین های خود را در شبکه های اجتماعی دنبال کنند تا هم موضوع مطرح شود هم مسئولیتش متوجه کسی نشود و به اصطلاح سرنخ ماجرا گم شود.

تقویت استقلال رسانه و اخلاق حرفه ای و محترم شناختن حقوق فعالان رسانه ای از سویی و آموزش گسترده سواد رسانه ای، حتما از ابزارهای موثر مقابله با کمپین های تخریبی است.


انتشار فیش‌های جعلی مدیران پتروشیمی

سیدصادق حسینی با اشاره به یکی از مصادیق اقتصادی سو استفاده از رسانه توضیح داد: یکی از موضوعاتی که بازتاب زیادی داشت، فیش‌های نجومی مدیران شرکت پتروشیمی امیرکبیر بود که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد و صدا و سیما هم به آن پرداخت. موضوع این بود که یک چهره اقتصادی برای اینکه مدیر خودش را در پتروشیمی امیرکبیر منصوب کند با استفاده از ظرفیت رسانه ها و شبکه‌های اجتماعی به انتشار فیش‌های جعلی پرداخت تا رقبا را از صحنه خارج کند. چند روز ابتدایی این کمپین شاهد بازتاب زیادی از جمله واکنش وزیر و امام جمعه ها و نمایندگان مجلس بودیم، اما با مشخص شدن جعلی بودن فیش‌ها فضا برگشت. برخی از خبرنگاران مطلع، رقمی که برای انتشار فیش های جعلی هزینه شد را بیش از ۱.۵ میلیارد تومان ارزیابی می کنند.


مسایل مالی باعث زیر پاگذاشتن اصول رسانه‌ای می شود

صادق حسینی ادامه داد: روزنامه‌ها و رسانه‌ها به صورت کلی در ایران مخصوصاً در بخش غیر دولتی عمر محدود و کوتاهی دارند. طبیعتاً بخشی از آن به بیزنس پلن و توانایی مدیریتی صاحبان رسانه برمی‌گردد. بالاخره راه اندازی رسانه مانند فعالیت تجاری نیاز به طرح تجاری دارد، اما شرایط عمومی رسانه‌ها از جمله برخوردهای سلیقه ای و محدودیت های تبلیغاتی نیز به کاهش کیفیت و کوتاهی عمر رسانه ها دامن زده است و شاهد آن هستیم که بخش خصوصی علاقه‌ای به سرمایه گذاری در رسانه ندارد. از طرفی رسانه‌ها با مشکلات مالی مواجه می‌شوند و چون فضای رسانه‌ای در کشور هنوز ابتدایی است، ممکن است رسانه‌ها اصول اخلاقی را زیر پا بگذارند و با انتشار اخبار نادرست اشخاص یا شرکت ها و نهادها را تخریب کنند.


طرح نگهداری از حیوانات خانگی در مجلس

سیدصادق حسینی فعال رسانه ای درباره‌ی نمونه ای از تأثیر موج سازی در موضوعات اجتماعی گفت: چندسالی است نگهداری حیوان خانگی در بخش کوچکی از جامعه رواج دارد، پس این یک موضوع اجتماعی است که حتما از اولویت‌های اول و اصلی جامعه ایران نیست. اما شاهدیم چون یک جریان اصولگرا، این سبک زندگی را نمی‌پذیرد، از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند و محتواهای متنوعی از حوادثی که ممکن است حتی اتفاق هم نیفتاده باشند منتشر می کنند و با استفاده از رسانه های زنجیره ای شان موضوع را به عنوان یک چالش مطرح و موج را به سمت مجلس می‌برد و در نهایت طرحی در مجلس اعلام وصول می شود با عنوان «صیانت حقوق عامه در مقابل حیوانات خطرناک و مضر»! که نگهداری حیوانات خانگی جرم انگاری شده و برایش مجازات تعیین می شود. از این دست طرح ها در این دوره مجلس زیاد است و نشان می دهد مجلسی که با کمترین میزان مشارکت مردم بر سرکار آمده، چقدر با فضای عمومی جامعه و الویت های واقعی مردم بیگانه است.


قرارگاه های هشتگ ساز

این روزنامه نگار گفت: امروزه کمپین های سیاسی بدون برنامه عملیاتی در شبکه های اجتماعی اجرا نمی شوند. در کشور ما نیز نمونه های زیادی داریم که البته تاثیر گذاری در توده ی جامعه ندارند و اما برای گزارش دادن به مقامات و گرم نگه داشتن فضای رسانه ای هواداران کارکردهایی دارند. برای نمونه باید به هشتگ سازی قرارگاه های …. اشاره کنم. آن ها به وسیله اکانت ها و حساب ها، هشتگ ها و پیام های خود را در شبکه اجتماعی ارسال می کنند و هشتگی را داغ می کنند که عموم مردم و فعالان شبکه های اجتماعی درگیر آن نیستند و اسمش را هم نشنیده اند. شما اصلا چیزی درباره هشتگ #اوکراینتجربهاعتمادبهآمریکا شنیده‌اید؟ اما آنها برای همین هشتگ صورتحساب برای کارفرما صادر می‌کنند. اتفاقی که صدای رائفی پور را هم درآورد و از سازمان سراج انتقاد کرده بود که چرا هشتگی را که موسسه‌اش در توییتر ترند کرده است، به نام سازمان سراج فاکتور زده‌اند.

نمونه های فراوانی از این هشتگ سازی ها به ویژه علیه اینترنت، سینمای خانگی، آذری جهرمی، برجام، دولت روحانی و جواد ظریف و حمایت از طرح صیانت وجود دارد که در جریان افکار عمومی تاثیری نداشتند اما برای افکار مخاطبان خاص بولتن ها و توجیه سازی ها و البته برای پیمانکاران آب و نان خوبی داشته است.


ماهیت رسانه با گذشته متفاوت است

صادق حسینی معاون خبرگزاری تماشاگر با تاکید بر این که ماهیت رسانه با گذشته فرق کرده است گفت: ۲۰ سال پیش روزنامه و مجله و تعدادی وب سایت جریان اخبار را هدایت می‌کردند. در چند سال اخیر به دلیل عمومی‌تر شدن تکنولوژی، افزایش دسترسی به اینترنت و حضور شبکه‌های اجتماعی، فضای رسانه هم متفاوت شده است. امروز شاهد آن هستیم بسیاری از افراد و حساب ها در شبکه های اجتماعی از برخی روزنامه ها، وب سایت ها و رسانه های رسمی و حتی برنامه های تلویزیونی، پر بازدیدتر و پر مخاطب تر هستند. شهروندخبرنگاری در سراسر جهان جریان دارد. این ها تحولات، هویت و کارکردهای رسانه را تغییر داده اند و اجبارها و الزامات خود را تحمیل کرده اند. ۲۰ سال پیش، در کنار روزنامه، یک نسخه ی متنی یا PDF روزنامه منتشر می شد، اما امروز روزنامه ها مجبور هستند برای عقب نماندن از جریان رسانه ای، بخش تولید محتوای ویژه ای برای وب سایت و شبکه های اجتماعی داشته باشند.


نتایج مثبت شبکه‌های اجتماعی پس از حوادث غیر مترقبه

این کارشناس رسانه گفت: همیشه از موج سازی در شبکه‌های اجتماعی نتایج منفی و سلبی بدست نمی‌آید. شما نگاه کنید در رویدادهایی مثل بازگشت پیکر پاک شهدای غواص و حادثه سقوط هواپیمای مسافربری، آتش سوزی پلاسکو، کشتی سانچی و حوادث پیش بینی نشده مثل سیل و زلزله که فراوان داریم! مردم از بستر شبکه های اجتماعی برای ابراز احساسات و همدردی و همبستگی استفاده می کنند؛ در مرحله ی بعد می بینیم که بسیاری از چهره ها با استفاده از شبکه های اجتماعی برای کمک فراخوان می دهند و سعی می کنند باری از روی مردم آسیب دیده بردارند و کمک حالشان شوند. این نشان می دهد در بزنگاه ها می توان از بستر شبکه های اجتماعی به صورت ایجابی برای جلب حمایت و هدایت کمک های مردمی استفاده کرد.

در نمونه ای دیگر بارها دیده ایم که یک موضوع که در شبکه های اجتماعی توسط مردم بازتاب می باید مسئولان را مجبور کرده اشتباهشان را جبران کنند. این از مزایای این رسانه های جدید است.

توصیه حاج قاسم به سیاسیون قبل از شهادت

سیدصادق حسینی، عصرایران: در یکی از جلسات آخر، دوستان آمده بودند از رفتار گروه مقابل گله و شکایت می کردند، می گفتند فلان شخص این کار را کرده و دیگری این طور جواب داده و کذا و کذا. حاج قاسم گفت: مهم اهداف است نه افراد؛ از افراد باید بگذرید تا به اهداف برسید.
این بخشی از گفتگوی مصطفی شوقی کارگردان مستند ۷۲ ساعت با سیدصادق یکی از فرماندهان و چهره های برجسته حزب‌الله عراق است. مستندی که به روایت خطی حوادث ۷۲ ساعت پایانی عمر پر برکت شهید حاج قاسم سلیمانی در عراق، سوریه، لبنان می پردازد.
حرف و پیامی که این فرمانده عراقی از حاج قاسم بیان کرد، چکیده منظومه ی فکری، سیاسی و عملی این شهید بی نظیر بود: توجه به اهداف و نه افراد. همین نگاه بلند بود که دایره ی کسانی که با او کار می کردند را متنوع می کرد و می توانست از ظرفیت تک تک شان استفاده کند. برای حاج قاسم رسیدن به اهداف مهم بود و هدفش، افزایش و تثبت قدرت و دور کردن خطر از ایران در منطقه ی سراسر آشوب و بحران خاورمیانه بود.
اگر سردار سلیمانی می خواست مانند چهره های روزمره ی سیاست در ایران، با نگاه گروهک و جناح گرایی، یا بر اساس خوشامدش از افراد، پرونده هایش را جلو ببرد هیچگاه دستاورد مهم تثبیت جایگاه ایران به عنوان یک قدرت فعال منطقه ای به دست نمیامد. موفقیت حاج قاسم در سایه حسن نیتی که همه ی مردم و مسئولان در طول سال های دفاع مقدس و پس از آن در کرمان و بعد در نیروی قدس از حاج قاسم دیدند، رقم خورد. در سایه اخلاصی که از او دیدند و در سایه همین نگاه بلند به اهداف و از خود گذشتگی.
مستند بی پیرایه ۷۲ ساعت واقعیتی را به خوبی به تصویر می کشد: تمام کسانی که در ۳ روز پایانی با حاج قاسم کار یا دیدار کردند؛ می گفتند حاجی می دانست که شهادت چقدر به او نزدیک است. رفتارش جور دیگری شده بود، جور خداحافظی می کرد که می دانست بازگشتی نیست. او البته مزد سال های ایثار و فداکاریش را گرفت، هرچند که ایران را تنها گذاشت.
۲ سال از ترور ناجوانمردانه حاج قاسم سلیمانی به دست آمریکا گذشته است، ما روزهای بسیار تلخ و سختی را پشت سر گذاشتیم و روزهای سختی نیز پیش رویمان است. سختی ها کمتر می شود، اگر به حرف حاج قاسم گوش کنیم، اگر به دور کینه و نفرت، اهداف ملی برایمان مهم باشد؛ سختی ها کمتر می شود، اگر مثل حاج قاسم عمل کنیم. سختی ها کمتر می شود اگر مثل حاج قاسم شهید، خوب باشیم و خوب بمانیم.

برای مهاجرت نخبگان به دبی بازاریابی نکنید، آقایان مسئول!

سیدصادق حسینی، خبرآنلاین: اول. در نیمه نخست سال، طرح جنجالی موسوم به صیانت از اینترنت، موضوع پربحث و چالشی مردم و فعالان اقتصاد دیجیتال و بسیاری از کارآفرینان و فعالان اقتصادی است. طرحی که با طی کردن فرایندی غیرقانونی توسط مسعود فیاضی برادر داماد زاکانی از مرکز پژوهش های مجلس به ریاست زاکانی به صحن مجلس راه یافت و در نهایت مقرر شد در کمیسیون ویژه و تقریبا یک دست روی آن کار شود.

غیر از اقلیتی قدرتمند در بخش هایی از حاکمیت، تقریبا تمام بخش های جامعه به ویژه نخبگان علمی و اقتصادی، فعالان استارتاپی و اصناف و انجمن ها این طرح را، قاتل اینترنت و کسب و کارهای اینترنتی و با اهدافی دست نیافتنی خواندند و به صورت یکپارچه آن را محکوم کردند.
همگان تاکید دارند طرح صیانت منجر به شدت یافتن مهاجرت نیروی انسانی متخصص از کشور می شود.

دوم. خبرگزاری تسنیم ۷ آذر ۱۴۰۰ نوشت: بر اساس اعلام سایت دیوار، پلت‌فرم فروش و ارائه کالا و خدمات نو و دست‌دوم، حکم مجازات زندان سه ماه و یک روز حبس غیرقابل تبدیل اشکان میرآرمندهی، مدیرعامل دیوار در دادگاه تجدیدنظر تهران تأیید شده است، اتفاقی که شوک بسیار بزرگی به فضای کسب و کار اکوسیستم استارتاپ ایران وارد کرد و واکنش همه جانبه فعالان و کارآفرینان حوزه دیجیتال و روزنامه نگاران و رسانه های را در پی داشت.
سایت دیوار با انتشار بیانه ای در این باره نوشت: متاسفانه به‌رغم پیگیری‌های حقوقی و قانونی متعدد، حکم مجازات زندان برای مدیرعامل دیوار، اشکان میرآرمندهی، در دادگاه تجدیدنظر تهران تایید شد. ‌عنوان اتهامی این حکم «فراهم آوردن موجبات فساد و فحشاء از طریق جذب زنان تن‌فروش» است؛ این در حالی است که خدمات دیوار همواره تحت قوانین موجود در کشور و نظارت نهادهای ذی‌ربط بوده است. در این پرونده نیز آگهی‌های موضوع اتهام دارای هیچ محتوای غیرقانونی نبوده و محکومیت دیوار صرفا بر اساس اقداماتی است که اشخاص ثالث در فضای خارج از این پلتفرم انجام داده‌اند. دیوار همواره تلاش کرده تا جای ممکن از انتشار محتوایی که حتی شائبه انگیزه‌های نامناسب دارند جلوگیری کند و به همین دلیل صرفا در سال ۱۳۹۹ حدود ۵۶ میلیون آگهی‌ (۲۰ درصد آگهی‌های بررسی شده)‌ به دلیل نقض قوانین، گزارش کاربران یا دستور قضایی رد شده است. بدیهی است دیوار امکان بررسی انگیزه، سوءنیت و سابقه احتمالی یکایک ۴۴ میلیون کاربر استفاده‌کننده از این پلتفرم را ندارد و به همین دلیل باید بین مسئولیت پلتفرم و کاربر آگهی‌دهنده تمایز حقوقی قائل شد.

سوم. حاکم دبی شیخ محمد بن راشد آل مکتوم که در تلاش است خود را رهبری پیشرو در جهان عرب معرفی کند، در فرمانی اعلام کرده به ۱۰۰ هزار نفر کارآفرین، صاحبان بنگاه‌های اقتصادی و شرکت‌های نوپا ویزای طلایی می‌دهد. بر مبنای این طرح امارات متحده عربی می خواهد، بهترین استعدادها، برنامه‌نویسان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی متخصص در زمینه برنامه‌نویسی را به‌شکل مقیم و غیر مقیم جذب کند. آنها به دنبال آن هستند تا از طریق یک برنامه‌ اجرایی ۱۰۰۰ شرکت بزرگ دیجیتال را در بازه ۵ ساله و در قالب یک برنامه بلندمدت تاسیس کند.
سلطان العلما، وزیر دولت در حوزه هوش مصنوعی امارات گفته است: «نقشه راه امارات متحده عربی برای افرادی که می‌خواهند با استفاده از استعدادها، توانایی‌ها و تخصص خود، بخشی از مسیر موفقیت کشور را همواره کنند، باز است. علاوه بر این، شرایط برای افرادی که می‌دانند علم، فناوری و نوآوری در شکل‌گیری آینده‌ای روشن برای نسل‌های بعدی چقدر ارزشمند است، فراهم است.»
چهارم. مدیر یک دارالترجمه رسمی به یکی از دوستانم گفته بود، در ۶ماه گذشته آن قدر درخواست ترجمه مدارک تحصیلی زیاد شده که در طول همه ی این سال ها، حتی بعد از حوادث ۱۳۸۸، شاهد این حجم درخواست نبوده ام، تا جایی که نوبت تحویل اسناد به ۱۰ روز رسیده است و تلخ تر این که بسیاری حاضرند ۲تا۳ برابر پول بیشتر بدهند تا مدارک را زودتر تحویل بگیرند.
یک معلم خصوصی زبان هم به نگارنده گفته بود: آن قدر شاگرد برای قبولی در IELTS دارم که آموزش های دیگر را قبول نمی کنم.
البته نگاه توهم توطئه نباید داشت اما انگار، سیاستی در کشور دنبال می شود تا نخبگان و نیروی انسانی متخصص به خارج فرستاده شوند؛ انگار برخی هم دست حاکم دبی شده اند تا جوانان ایرانی را به جنوب خلیج فارس بفرستند.
رهبرمعظم انقلاب در دیدار اخیرشان با نخبگان علمی و استعدادهای کشور با گله و عتاب گفتند:«امروز در کشور ما جوان های نخبه میتوانند رشد کنند و در برهه‌هایی هم میتوانند بروند از یک کشور دیگر استفاده کنند و برگردند امّا اینکه ما یک جوانی را نسبت به آینده‌ی کشور ناامید کنیم، دلسرد کنیم، آینده را تلخ و سیاه به او نشان بدهیم که او برود و مهاجرت کند، این را من واقعاً یک خیانتی میدانم که بایستی دنبال کنیم.»
مخاطب اصلی این شکوایه و گله رهبر انقلاب مسئولان و نمایندگان مجلس هستند. آن ها هستند که با طرح های نسنجیده، برخوردهای عجیب و خارج از منطق با فعالان و با نگاه های بسته شان، امید و فضای رشد جوانان را می گیرند و فضا را برای مهاجرت گسترده نخبگان و متخصصان فراهم می کنند.

نخستین انتخابات عراق در عصر بدون حاج قاسم

سیدصادق حسینی، خبرآنلاین | انتخابات ۲۰۲۱ عراق یک سال زودتر از موعد مقرر یک شنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۰ { ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱} برگزار شد. در ششمین دور انتخابات ۱۴.۳ میلیون عراقی از میان ۲۵ میلیون واجد شرایط عراق ۴۰ میلیون نفری، که کارت الکترونیکی شرکت در انتخابات را دریافت کرده‌اند قرار است ۳۲۹ عضو پارلمان از ۲۱ ائتلاف و ۱۰۹ حزب، به همراه برخی نامزدهای مستقل را با قانون جدید انتخابات، انتخاب کنند.

یکی از تحلیلگران سیاسی در بغداد به نویسنده گفت: در انتخابات پیش رو، آرایش سیاسی تغییر چندانی نمی کند و بعید به نظر می رسد که یک ائتلاف بتواند مانند انتخابات ۲۰۱۰ و دولت دوم نوری مالکی دست بالا را در تشکیل دولت داشته باشد. به نظرم رقابت مهم بعد از تشکیل پارلمان است که چگونه ائتلاف اکثریت شکل می گیرد.
دکتر صالح محمدی تحلیلگر ارشد عراق هم به نویسنده تاکید کرد: با تغییر قانون انتخابات، امکان شفافیت و صحت انتخابات بیشتر شده، هرچند به دلیل ساختار فاسد امکان تقلب کماکان وجود دارد. از سوی دیگر به نظر می رسد در مناطقی که اعتراضات ۲۰۱۸ به صورت گسترده وجود داشت مانند ناصریه، شانس نامزدهای مستقل بیشتر است و این می تواند نقطه عطف انتخابات ۲۰۲۱ باشد.
همچنین در خلال زیارت اربعین با تحلیلگر دیگری صحبت می کردم، معتقد بود: شانس صدری ها بیشتر است به دلیل آنکه در شهرهایی که مشارکت پایین باشد، نیروهای مقتدی صدر پای کار هستند بر این اساس نامزدهایشان شانس بیشتری دارند.

از انتخابات ۲۰۱۸ تا انتخابات زودهنگام ۲۰۲۱
انتخابات ۲۰۱۸ مجلس عراق که در دوران خروج آمریکا از برجام برگزار شد، برای ایران و آمریکا بسیار حائز اهمیت بود. تهران تلاش داشت با آمدن دولتی همراه در بغداد پنجره ی عراق برای فعالیت های اقتصادی به عنوان اولین مقصد صادراتی و دور زدن تحریم ها باز بماند و واشنگتن بر آن بود تا با تشکیل دولت جدید، هم جلوی فعالیت های رو به رشد ایران را بگیرد هم حلقه ی تحریم را به شدت تنگ تر کند. نتیجه ی انتخابات البته موجب شگفتی شد چرا که هم مشارکت ۴۴.۵ درصدی پایین بود و هم هیچ ائتلاف و حزبی نتوانسته بود اکثریت فراگیر و دست بالا را برای تشکیل دولت داشته باشد. در نهایت ۳ آبان ۱۳۹۷ درپی توافق درون پارلمانی و تشکیل ائتلاف اکثریت، برهم صالح از اعضای اتحادیه میهنی کردستان عراق به عنوان رییس جمهور انتخاب شد و او عادل عبدالمهدی از اعضای با سابقه مجلس اعلی انقلاب اسلامی را به عنوان پنجمین نخست وزیر دوره ی جدید مامور تشکیل کابینه کرد.
عادل عبدالمهدی ۳۰ آبان ۱۳۹۷ در نخستین نشست مطبوعاتی‌اش با خبرنگاران عراقی درباره تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران گفته بود: «بخشی از نظام تحریم‌ها نیستیم، آمریکا می‌خواهد تحریم‌هایی را علیه کشور و اشخاصی تحمیل کند، این به خودش مربوط است و سیاست خود آمریکاست این {تحریم‌های آمریکا علیه ایران} تصمیم عراق نیست حتی این تصمیم {آمریکا} از تصمیمات بین‌المللی و تحریم‌ها مبتنی بر منشور و قطعنامه‌های سازمان ملل نیست که عراق بخواهد به آن پایبند باشد. عراق بخشی از نظام تحریم‌های آمریکا نیست.»
نخست‌وزیری عبدالمهدی و مواضعش خشم آمریکایی‌ها را در پی داشت و باعث شد آنها در دیدارها به صورت شفاهی و کتبی مکررا نسبت به آن واکنش نشان دهند. کارگزاران آمریکا تهدید کردند، عبدالمهدی هزینه سختی بابت مواضعش خواهد پرداخت.
۹ مهر ۱۳۹۸ یک سال بعد از روی کار آمدن عبدالمهدی، اعتراضات گسترده ای به فساد و تبعیض در عراق آغاز شد، مطالبه حقی که همه بر آن تاکید کردند؛ این ‌بار اما شرایط به گونه دیگری رقم خورد و کشته ها و مجروحین و تخریب های فراوانی به جا گذاشت. نه حرف آیت‌الله‌العظمی سیستانی و نه هیچ شخصیت دیگری، فضای عراق را آرام نکرد و همسایه غربی را در یک نا آرامی و بی‌ثباتی و بی‌دولتی فرود برد و هسته‌های داعش را در استان دیاله فعال کرد.
پاییز ۱۳۹۷ چند ماه بعد از انتخابات اردیبهشت، آمریکایی‌هایی ها خوشحال بودند، هم عراق را بی‌ثبات شد، هم نخست‌وزیری که آشکارا مخالفشان بود حذف شد، هم فرماندهان بزرگ نیروهای حشدالشعبی ترور شدند، هم تهدید فعال شدن داعش عملیاتی شده و هم در یک حرکت‌ نمادین آن هم در سالروز تسخیر سفارت آمریکا در تهران به کنسولگری‌های ایران در عراق حمله شد!

تغییر رویکرد آیت الله سیستانی در انتخابات ۲۰۲۱

۸ آذر ۱۳۹۸ عادل عبدالمهدی بلافاصله بعد از خطبه نماینده مرجعیت در بیانیه ای از استعفایش خبر داد و نوشت: با دقت به خطبه‌ مرجعیت عالی دینی گوش دادم که در آن آمده است:«با توجه به ناتوانی دستگاه های مختلف در تعامل با شرایط دو ماه گذشته و جهت جلوگیری از ریخته شدن خون [مردم] پارلمان باید در گزینه‌های خود تجدید نظر و با توجه به منافع عراق و مراقبت از خون فرزندان عراق و جلوگیری از ناآرامی و تخریب بیشتر اقدام کند»؛ با توجه به این خواسته و تعجیل در عملی شدن آن، به زودی در یک نامه رسمی استعفای خود را از ریاست دولت فعلی به پارلمان ارائه خواهم داد.
۵ ماه بعد از استعفای عبدالمهدی ۲۱ فروردین ۱۳۹۹ مصطفی کاظمی مامور تشکیل کابینه ای شد که وظیفه اش برگزاری انتخاباتی بود که آیت الله سیستانی آن را برای برون رفت از فساد و ناکارآمدی مطالبه کرده بود.
در انتخابات ۲۰۲۱ عراق آیت الله سیستانی با رویکرد « المشارکه الواعیه؛ مشارکت آگاهانه » مردم را به حضور در انتخابات دعوت کرد در حالی که در انتخابات ۲۰۱۸ تنها چارچوب های کلی را بیان و دعوت صریح و روشنی به حضور در انتخابات نکردند.
در بیانیه ۷ مهر ۱۴۰۰ آیت الله سیستانی آمده است: « مرجعیت عالی دینی به مشارکت آگاهانه و مسئولانه در انتخابات آینده دعوت می کند…رای دهندگان گرامی باید از تجارب گذشته درس و عبرت بگیرند و این فرصت مهم را برای ایجاد تغییر واقعی در مدیریت کشور و دور کردن دست های فاسد و نالایق از مفاصل اصلی، غنیمت بدانند. این امر زمانی ممکن است که رای دهندگان دوش به دوش هم، آگاهانه و فعال در انتخابات شرکت و بهترین انتخاب را انجام دهند. خلاف چنین وضعیتی باعث تکرار ناکامی های پارلمان های پیشین و دولت های برآمده از آن خواهد شد.»
این بیانیه تفاوت هایی اساسی با بیانیه ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۷ معظم له داشت که توسط شیخ عبدالمهدی کربلایی امام جمعه کربلای معلا در نمازجمعه بیان شد. در این بیانه تاکید شده بود « انتخابات ها در طول دوره های گذشته، نتوانسته اند انتظارات مرجعیت و عموم مردم عراق را تحقق دهند…. مردم در این دوره از انتخابات باید برحذر باشند که در دوباره در دام تجربه شدگان و یا تجربه نشدگان فریبکار و فاسد نیفتند.» بیانیه ای که چارچوب ها را اعلام کرد اما توصیه ای صریح و دعوتی آشکار برای حضور در انتخابات نداشت و جنبه ی سلبی آن بر جنبه ایجابی غلبه داشت.

نخستین انتخابات در عصر بدون حاج قاسم
انتخابات ۱۴۰۰ عراق و دومین انتخابات بعد از پاکسازی عراق از داعش، نخستین انتخاباتی است که شهید حاج قاسم سلیمانی در آن نقشی ندارد؛ ایران کماکان درگیر تحریم و فشار فزاینده اقتصادی ناشی از آن است، دولت جدید ایران در حال استقرار و ارزیابی شرایط است، آمریکا با خروج ارتشش از افغانستان، طالبان را حاکم کرده و شرق ایران در بی ثباتی به سر می برد، سیاست خارجی واشنگتن بر مدار چین قرار گرفته و حداقل در گفتار از سیاست فشار حداکثری علیه ایران فاصله گرفته، اما کماکان سیاست مهار نفوذ ایران را دنبال می کند، بر این اساس انتخابات عراق محک جدی برای ۲ بازیگر اصلی در عراق است.
متن انتخابات ۲۰۲۱ عراق رقابت ائتلاف ها، احزاب و کُتله های سیاسی برای تصاحب سهم بیشتری از قدرت و وزارت خانه هاست، اما فرامتن آن، عرصه نقش آفرینی و رقابت قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای است: ایران، امارات متحده عربی، ترکیه و اندکی عربستان سعودی، انگلیس به صورت سنتی و البته آمریکا با رویکرد کنترل و مدیریت صحنه ی عراق؛ آن هم در عصر بدون حاج قاسم!

ندای آزادی قدس از کربلا شنیده شد

سیدصادق حسینی، خبرآنلاین | واکسن شما در سامانه وزارت بهداشت ثبت نشده و امکان ادامه وجود ندارد! این پیامی بود که برای من و بسیاری دیگر در سامانه سماح نمایش داده شد و خیلی ها امکان حضورشان در زیارت اربعین را از دست دادند و امسال هم جز آسیب دیدگان کرونا شدند.

اربعین امسال در عراق هم مانند دوران قبل از کرونا نبود، خبری از زائران سعودی، کویتی، بحرینی، آذربایجانی، ترکیه ای، افغانستانی و اروپایی و آمریکایی نبود: چند ده هزار ایرانی بودیم و چند هزار زائر پاکستانی و چندصد نفری هم از شیعیان بحیرایی هند و نیجریه ای.

اما اربعین ۱۴۰۰، زائران دیگری داشت که تا کنون پایشان به عتبات و زیارت اربعین باز نشده بود: علمای فلسطین؛ شیوخ و روحانیون بلندمرتبه ای از قدس، غزه، کرانه باختری و اراضی اشغالی ۱۹۴۸ برای نخستین بار با برپایی موکب «نداء الأقصی» در زیارت عظیم اربعین شرکت کردند.

بسیاری از زائرین که در مسیر اصلی نجف-کربلا طی طریق می کردند وقتی به دانشگاه اهل بیت در عمود ۸۳۳ رسیدند، بنرهایی از شهید فتحی شقاقی رهبر جهاد اسلامی، محمد شحاده از رهبران گردان‌های عزالدین القسام شاخه نظامی جنبش حماس و شهدای فلسطینی و جمعی از روحانیون شافعی را می دیدند که مشغول پذیرایی بودند. فلسطینی ها در موکب شان، روبروی مسجد دانشگاه اهل بیت که دقیقا شبیه مسجد الاقصی ساخته شده بود کلیدهای نمادین منازل، شیرینی های سنتی کوفته و کیک العباس و سایر هدایا را میان زائران ابی عبدالله (ع) توزیع می کردند.

شیخ شریف الشوانی نماینده ی مجلس علمای فلسطین در این باره گفت: ما اینجا آمدیم و موکب ندا الاقصی را برپا کردیم که تاکید کنیم مساله فلسطین مساله اول جهان اسلام است و از کربلا، زمین عزت و آزادگی در کنار عتبه حسینی پیام کمک به مردم مقاوم فلسطین بر ضد اشغالگران صهیونیست را با صدای بلند اعلام می کنم.

فلسطینی ها در موکب شان، روبروی مسجد دانشگاه اهل بیت که دقیقا شبیه مسجد الاقصی ساخته شده بود کلیدهای نمادین منازل، شیرینی های سنتی کوفته و کیک العباس و سایر هدایا را میان زائران ابی عبدالله (ع) توزیع می کردند.

شیخ جهاد السعدی روحانی میان سال فلسطینی رییس جمعیت خیریه نور الیقین است. او می گوید: ما اینجاییم تا به زائران خدمت کنیم. ما اینجا آمدیم تا با امام حسین (ع) بیعت کنیم ما اینجاییم تا با مردانگی و عزت و کرامت بیعت کنیم. ما اینجا هستیم تا تاکید کنیم موضوع فلسطین، مساله ای انسانی و مظلومانه است که نباید اصل و اساس آن فراموش شود. ما اینجاییم که نگذاریم روابط اعراب با رژیم تروریستی اسراییل عادی شود.

در حالی که موکب « نداء الأقصی» در حال پذیرایی از زائرین زیارت اربعین حضرت سیدالشهدا (ع) بود در شمال عراق در شهر اربیل، مرکز اقلیم کردستان عراق نشست عادی سازی روابط اعراب با اسراییل برگزار شد که اعتراضات و مخالفت های گسترده ای را در عراق د پی داشت. بلافاصله بعد از این نشست پر حاشیه، سران عشایر و چهره های مذهبی سنی و شیعه عراق با حضور در موکب فلسطین و اعلام مخالفت با هرگونه عادی سازی و سازش با اسراییل، بر همبستگی با مردم فلسطین تاکید کردند.

یک روحانی فلسطینی از زائران اربعین با کعک العباس پذیرایی می کند.

جالب ترین بخش حضور علمای فلسطینی در زیارت شان از حرم حسینی اتفاق افتاد. هنگامی که هیات علمای فلسطینی وارد حرم حسینی شد، آیت الله سید مرتضی قزوینی امام جمعه حرم حسینی خطبه اش را زودتر از معمول خاتمه داد و پایین منبر نشست و از شیوخ فلسطینی خواست که به منبر بروند و سخنرانی کنند. یک روحانی فلسطینی در منبر حرم حسینی در سخنانی به انتقاد از عادی سازی روابط اعراب با اسراییل پرداخت و گفت: بنهج الحسین ننتصر! به راه حسین پیروزیم و سپس فریاد لبیک یا رسول الله! لبیک یا حسین! لبیک یا اقصی! هیهات من الذله! کلا کلا اسراییل! کلا کلا امریکا! سر داد که با همراهی مردم روبرو شد و بازتاب بسیار زیادی در رسانه ها و شبکه های اجتماعی داشت. برخی کارشناسان عراقی در گزارش هایشان شعار علیه اسراییل را یک لحظه ی تاریخی دانستند چرا که تا کنون صدای مرگ بر اسراییل در حرم شنیده نشده بود.

بر اساس گزارش رسانه های عراقی هیات علمای فلسطینی در خلال ایام زیارت اربعین با مراجع و آیات عظام آقایان شیخ بشیر نجفی، سید مجتبی حسینی، شیخ محمد یعقوبی، سیدمحمد تقی مدرسی، سیدمرتضی قزوینی و جواد خالصی و در بغداد با جمعی از علمای اهل سنت دیدار و گفت و گو کردند و در مجتمع فقه اسلامی ابو حنیفه و مسجد و مقام سیدعبدالقادر گیلانی حضور یافتند.

موکب نداء الأقصی در عمود ۸۳۳ مسیر نجف – کربلا و در فاصله ۸۳۱ کیلومتری قدس، ظهر سه شنبه ۶ مهر و بیستم صفر به وقت عراق بعد از ۱۰ روز پذیرایی از زائران حضرت سیدالشهداء (ع) تعطیل شد اما آرمان آزادی قدس و رهایی فلسطین تعطیل نمی شود.

بامداد سه شنبه حرم بودم، نماز صبح را که خواندم از باب الرجا زدم بیرون. به سمت شارع القبله که محل ورود مواکب است می رفتم، موکبی زیر تابلوی بزرگ زین اپراتور عراقی موبایل، قهوه و چای می داد و بلندگویش قطعه ای از باسم کربلایی را پخش می کرد؛ تقریبا حفظ بودمش و زمزمه می کردم، در خلوت خودم در آن سیل جمعیت می گفتم: این آخرین زیارتم نباشد. باسم می خواند: تِزورونی اَعاهِـدکُم تِـعِـرفـونی شَفیـعْ اِلکُم، أسامیـکُم اَسَـجِّـلْـهِه أسامیکُم، هَلِه بیکُم یا زِوّاری هَلِه بیکُم!

به زیارت من می‌آیید، با شما عهد می‌بندم، می‌دانید که من شفیع شمایم، اسامی‌تان را ثبت می‌کنم، خوش آمدید ای زائران من خوش آمدید!

وزیر گردشگری آقای رئیسی با چه موضوعاتی روبرو است؟

سیدصادق حسینی، روزنامه نگار| انتشار: خبرآنلاین| کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) در گزارش مشترک خود با سازمان جهانی گردشگری(UNWTO) نوشت: بسیاری از مقاصد گردشگری در جهان این روزها با رکودهایی تاریخی روبرو هستند. همه گیری کووید-۱۹ بر صنعت گردشگری می تواند بیش از ۴ تریلیون دلار بر اقتصاد جهان زیان وارد کند.

در ایران نیز صنعت مردمی گردشگری و صنایع دستی بیشترین آسیب را متحمل شده، اما سوال اصلی این است روند خسارت بار فعلی کی متوقف و فرایند جبران خسارت و رونق چگونه آغاز می شود. آیا آمدن دولت سیدابراهیم رئیسی و مستقر شدن وزیر جدید می تواند به رونق این صنعت می انجامد؟

تا امروز در رسانه ها از روح الله احمدزاده کرمانی، محسن منصوری، حرمت الله رفیعی و مجید شایسته به عنوان نامزدهای تصدی وزارت گردشگری نام برده شده است، هرچند هنوز مشخص نیست در نهایت آقای رئیسی به چه کسی اعتماد می کند و سکان اداره وزارت خانه را به دستش می دهد.

دومین وزیر گردشگری ایران که بر صندلی کابینه سیدابراهیم رئیسی می نشیند، علاوه بر تلاش برای بازگرداندن سهم ۳درصدی گردشگری از سرانه تولید ناخالص داخلی که از کرونا آسیب دیده، کارها و چالش های مهم دیگری دارد که باید همزمان دنبال کند. وزیر گردشگری کار سختی دارد اگر بخواهد با نگاه تمرکزگرا و سیاسی وزارت خانه را دنبال کند و کار راحت تری دارد اگر بخواهد با نگاه مشارکتی وزارت خانه را هدایت کند.

چالش اول وزیر گردشگری: خسارت ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلاری گردشگری ایران از کرونا

در ایران نیز از ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ که نخستین ابتلا به کرونا به صورت رسمی اعلام شد، صنعت گردشگری و همه ی زنجیره ی آن (گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی) از جمله اولین گروه هایی بودند که با خسارت روبرو شدند.

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با ارزیابی حداقلی خسارت کرونایی را «۳۲ هزار میلیارد تومان» اعلام کرده رکود به بیکاری۴۴ هزار نفر انجامیده است. براین اساس بیش از ۲۸ هزار میلیارد تومان زیان مالی فقط به مراکز اقامتی وارد شده و بیش از ۲۱ هزار نفر تنها در این بخش بیکار شده‌اند. دفاتر خدمات مسافرتی نیز با بیش از هزار میلیارد تومان خسارت و بیش از ۶‌هزار نفر بیکار، دومین گروه زیان‌دیده در صنعت گردشگری ایران از کرونا هستند. به عبارت ساده تر با دلار ۲۳هزار تومان حداقل ۱ میلیارد و ۳۹۱ میلیون دلار خسارت.

همچنین به گفته مدیرکل دفتر حمایت از تولید صنایع‌دستی وزارت گردشگری با آغاز کرونا ۳ هزار میلیارد تومان به تولیدکنندگان صنایع‌دستی و ۳ هزار و ۱۲۷ میلیارد تومان به فروشندگان این صنعت، خسارت وارد شده است و از مجموع حدود ۴۶۰ میلیارد تومانی که صنعتگران در سامانه کارا درخواست وام کرونا کرده بودند تنها ۳۰ درصد موفق به دریافت وام شدند و ۷۰ درصد دیگر با همکاری نکردن بانک‌ها مواجه شدند.

۱۸ ماه از کرونا گذشته، واکسیناسیون بسیار کند و با تاخیر در کشور شروع شده و همچنان محدودیت سفر اعمال و ورود گردشگر خارجی به ایران ممنوع است و این یعنی تداوم خسارت و رکود. به نظر می رسد جبران خسارت کرونا در کوتاه مدت و علاوه بر آن برنامه عملیاتی برای رونق مجدد صنعت گردشگری در دوره ی کرونا و پساکرونا ازجمله اهداف مهم پیش روی وزیر گردشگری کابینه سیدابراهیم رئیسی است.

رونق گردشگری خارجی با الویت همسایگان

بر اساس آمارهای رسمی منتشر شده در سالنامه آماری وزارت میراث فرهنگی، گرشگری و صنایع دستی، در سال ۱۳۹۷، ۲,۳۷۲,۴۲۷ نفر با ویزای زیارتی(۱,۶۸۵,۳۷۴نفر) و گردشگری(۶۸۷,۰۵۳نفر) وارد ایران شدند که این آمار با افت قابل توجه ۴۸ درصدی به ۱,۱۳۳,۹۶۲ گردشگر در سال ۱۳۹۸ رسید.

آمارها از میزان گردشگری خارجی در طول سال ۱۳۹۹ نیز آن قدر ناچیز بوده که در پرتال وزارت گردشگری اطلاعاتی از آن منتشر نشده است.

آمارها نشان می دهد بیشترین گردشگر خارجی، متعلق به گردشگران عراقی است که برای زیارت و درمان به ایران می آیند، بعد از عراق، آذربایجان بیشترین گردشگر را به ایران می فرستد و سپس سایر کشورهای همسایه. با به نتیجه رسیدن مذاکرات محرمانه ایران و سعودی و امیدها برای بازگشایی مجدد دفاتر سیاسی و کنسولی سعودی، به نظر می رسد فرصت بازگشت گردشگران عربستانی و همچنین بحرینی و کویتی به ایران فرا رسیده است.

وزیر گردشگری باید با تدوین برنامه جامعی که پرتکل های بهداشتی در آن لحاظ شده باشد، برای رونق مجدد گردشگری مذهبی و سلامت به ویژه در میان همسایگان اقدام کند.

چالش عدم ارتباط موثر وزارت گردشگری با ذینفعان

در بخشی از سند سیاست های کلی وزارت گردشگری آمده است: «بهره‌مندی از گردشگری پر رونق با محصولات متنوع، بازارهای سامان ‌یافته، خدمات استاندارد شده و دست یافتن به جایگاه برتر گردشگری منطقه و معرفی ایران به‌عنوان یکی از قطب‌های گردشگری جهان به ویژه جهان اسلام»

روشن است که این سیاست بدون تدوین برنامه های عملیاتی واقع بینانه، هیچ گاه محقق نمی شود. اما نکته ی مهم این است تدوین برنامه های عملیاتی بدون حضور و هم فکری تمام گروه های ذینفع، برنامه قابل اطمینان و موفق نخواهد بود.

ابراهیم پورفرج رییس هیات مدیره جامعه تورگردانان ایران با تاکید بر بی توجهی به تشکل های صنفی و تخصصی معتقد است: بخش خصوصی را معمولا تحویل نمی‌گیرند. وقتی هم که می‌پرسیم چرا پیشنهادات ما لحاظ نشده است، می‌گویند قبول نکردند. برنامه هفتم الان درحال تدوین است، ولی ما حضور داریم!؟ اصلا از خواسته و مطالبات ما خبر ندارند. بارها در شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری تقاضا دادیم یک جلسه با ستاد کرونا بگذارند تا ما با اعضای آن حرف بزنیم.(ایسنا)

نوروز رجبی از جامعه باستان‌شناسی نیز بی توجهی مقامات دولتی را تایید می کند و می گوید: در ارتباط با انتقال معاونت میراث فرهنگی به شیراز (در دولت احمدی‌نژاد) چقدر ضجه زدیم و تلاش کردیم و تحت فشار بودیم، ولی باز آن‌ها کار خود را کردند. (ایسنا)

حرمت‌الله رفیعی رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت جهانگردی و هوایی ایران نیز با اشاره به ناموفق بودن وزارت گردشگری می گوید: علت موفق نبودن گردشگری هم همکاری نکردن وزیر و رییس سازمان سابق با بخش خصوصی بوده است. هر وزیری که انتخاب شود اگر با بخش خصوصی در تعامل نباشد، نمی‌تواند موفق باشد.

رفیعی اشاره به فهم متفاوت مقامات دولتی از موضوع گردشگری می گوید: دولت بستری را فراهم کند که به بخش خصوصی آزار نرساند، بخش خصوصی کارش را انجام می‌دهد، چون دولت نمی‌تواند گردشگر وارد یا خارج کند. دولت فقط نباید چالش ایجاد کند. در دو سال گذشته، بخش خصوصی در گردشگری با چالش‌های جدی مواجه بود، متولی ما نه تنها کمک‌حال ما نبود و هیچ‌وقت نتوانست از ما دفاع کند، بلکه پای ما را گرفت و زمین زد.

رفیعی توان هماهنگی و مدیریتی وزیر گردشگری را بسیار با اهمیت می داند و مثال می زند: روزی با وزیر کار جلسه‌ای داشتم و همزمان پیامی {از مسئولان وزارت گردشگری} آمد که ما خودمان بهتر پیگیری می‌کردیم. درست می‌گفتند خودشان آن‌قدر خوب پیگیری می‌کردند که دیگر اجازه ورود به ستاد ملی کرونا را به آن‌ها ندادند. در این یک و نیم سال، وزارت بهداشت، وزارت خارجه، وزارت کار و وزارت اقتصاد هر کاری خواستند انجام دادند، هیچ‌کدام منافع گردشگری را تأمین نکردند. تا الان نشان داده‌اند متولی صنعت گردشگری در جایگاه خودش نبوده است.(ایسنا)

صنعت گردشگری ایران مانند بسیاری از کشورهای جهان، صنعتی مردمی است و کارشناسان معتقدند بیش از ۸۰ درصد آن مستقیما برای مردم و بخش خصوصی حقیقی است. به نظر می رسد وزیر گردشگری دولت سیزدهم جمهوری اسلامی، می بایست تجربه بی توجهی به فعالان این صنعت را مطالعه کند و تعامل و ارتباط کارآمد و اثرگذار با تمامی ذینفعان گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی تعریف کند.

جالی خالی ایران در تبلیغات جهانی گردشگری

کشورهای مختلف با هدف معرفی جذابیت ها و زیبایی های سرزمینی و در نهایت جذب گردشگر از تبلیغات در گسترده جهانی استفاده می کنند. ترکیه نمونه ی موفقی از حضور در بازار جهانی تبلیغات گردشگری است. یکی از مقامات وزارت گردشگری ترکیه درباره تجربه موفق شان از تبلیغات جهانی گفت: ما با نمایش جاذبه‌های گردشگری ترکیه در شبکه‌های رسانه‌ای و تلویزیونی بزرگ جهان، تاثیر زیادی در شناساندن کشور خود به عنوان یک مقصد گردشگری در جهان را داشته‌ایم. همین اقدامات موجب شده‌است که درسال ۲۰۱۳ بیش از۳۰ میلیون گردشگر به ترکیه سفرکنند. باید توجه داشت که در شکوفایی گردشگری، برنامه‌ریزی خوب و تبلیغات بین‌المللی بسیار حائز اهمیت است. ترکیه با جذب بیش از ۳۰ میلیون گردشگر به کشورش، نشان داده‌است که، از این دو موضوع ذکرشده به خوبی استفاده کرده است.

ترکیه از ۱۰ سال پیش برنامه جامعی برای جذب گردشگری با تبلیغات غیر مستقیم با استفاده از فیلم های و سریال های ترکی و تبلیغات مستقیم جهانی و در کشورهای هدف اجرا کرده است. ترکیه در اواخر سال ۲۰۱۱، در ایتالیا مناقصه ای بین شرکت های بین المللی برگزار و مسوولیت تبلیغ گردشگری این کشور در مناطق مختلف جهان را به بهترین شرکت های تبلیغی دنیا واگذار کرد. به عنوان مثال شرکت DDF مسؤول معرفی ترکیه در اروپا، آفریقا، ژاپن و هند، شرکت Iconisus متولی تبلیغ توریسم ترکیه در آمریکا و شرکت Global مسوول تبلیغات در نرورژ و سوئد شد. (شارا)

نمونه ی موفق ترکیه به خوبی نشان می دهد با یک برنامه ریزی هدفمند و واقع بینانه و استفاده از ظرفیت های تبلیغات تلویزیون های جهانی و اینترنتی می توان ایران را به عنوان یکی از مقاصد جذاب گردشگری فرهنگی و هیجان انگیز در جهان معرفی کرد.

وزیر گردشگری دولت آیت الله رئیسی باید بتواند در راستای اجرای وظایف حاکمیتی اش و رسیدن به اهداف و چشم اندازهای ترسیم شده، سنگ بنای حضور موثر در رسانه های جهانی و منطقه ای را بگذارد.

کار سخت وزیر گردشگری حجت الاسلام رئیسی

علی اصغر مونسان نخستین وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ۲۴ تیر ۱۳۹۸ در حالی که هنوز رئیس سازمان بود و ۶ماه پیش از همه گیری کرونا گفته بود: «امروز صنعت گردشگری جایگاه خوبی در اقتصاد کشور پیدا کرده و سال گذشته (۱۳۹۷) به گواه آمار بانک مرکزی ۱۱.۸ میلیارد دلار سهم گردشگری از GDP کشور بوده و این یعنی ٣درصد از کل GDP کشور که هدف گذاری ما رساندن این رقم به ۶ درصد است. برای رسیدن به این هدف نیازمند ٣٠ میلیارد دلار سرمایه گذاری در این حوزه هستیم.»

حالا دومین وزیر گردشگری ایران که بر صندلی کابینه سیدابراهیم رئیسی می نشیند، علاوه بر تلاش برای بازگرداندن سهم ۳درصدی گردشگری از سرانه تولید ناخالص داخلی که از کرونا آسیب دیده، کارها و چالش های مهم دیگری دارد که باید همزمان دنبال کند. وزیر گردشگری کار سختی دارد اگر بخواهد با نگاه تمرکزگرا و سیاسی وزارت خانه را دنبال کند و کار راحت تری دارد اگر بخواهد با نگاه مشارکتی وزارت خانه را هدایت کند.

درآمد یک و نیم برابری ایرلاین ها در دروه ی کرونا و افول گردشگری

سیدصادق حسینی، روزنامه سازندگی دوشنبه ۴ مرداد ۱۴۰۰|بازنشر: عصرایران| از ژانویه ۲۰۲۰(دی ۱۳۹۸) شیوع کرونا تاثیر اقتصادی منفی شدیدی بر بسیاری از کسب و کارها داشته است و در این میان زنجیره صنعت گردشگری بیشترین زیان را متحمل شده اند، اما این موضوع یک استثنای بزرگ دارد و آن شرکتهای هوایی ایرانی هستند. در حالی که قیمت بلیط هواپیما با آغاز همه گیری کرونا در ابتدای سال ۲۰۲۰ در تمام دنیا کاهش یافت، شرکت های هواپیمایی ایرانی قیمت بلیت های خود را حدود ۳۰۰ درصد افزایش دادند و به نظر می رسد با نبود فرایندهای شفاف قیمت گذاری، روند افزایش قیمت ادامه دارد و ایرلاین ها باز هم در صدد تحمیل خواست خود هستند.

گران فروشی بلیت هواپیما در دروه کرونا چگونه آغاز شد؟
زمزمه های افزایش قیمت بلیط هواپیما از اردیبهشت ۱۳۹۹ توسط شرکت های هوایی کلید خورد اما تیم پیشین مدیریتی سازمان هواپیمایی با دلایل و توجیهان خود در مقابل این درخواست مقاومت و آن را رد کردند، تا این که در تابستان ۱۳۹۹ و با انتصاب رییس هیات مدیره انجمن شرکت های هوایی به سمت رییس سازمان هواپیمایی کشوری، روند زیاده خواهی های ایرلاین ها اوج گرفت و سازمان هواپیمایی کشوری در موارد زیادی با چشم پوشی و اغماض نقش نظارتی خود را در برابر آن ها به فراموشی سپرد و به گفته برخی از کارشناسان، «کاپیتان زنگنه، سازمان هواپیمایی را به مجری درخواست های شرکت های هواپیمایی تبدیل کرد.»

سیدصادق حسینی، روزنامه سازندگی
اگر درآمد دی ماه ۱۳۹۸ را به صورت کامل هزینه درنظر بگیریم و افزایش هزینه ریالی ارزی ۵۲درصدی را اعمال کنیم، شرکت های هواپیمایی می بایست ۱۳۸۰ میلیارد تومان درآمد کسب می کردند درحالی که محاسبات نشان می دهد این رقم به ۱۵۲۵ میلیارد تومان رسیده است. یعنی تنها در یک ماه بیش از ۱۴۵ میلیارد تومان نسبت به سال ۱۳۹۸ سود بیشتر کرده اند.

دخل و خرج شرکت هواپیمایی در دوره ی کرونا چقدر است؟

بر اساس مقالات و گزارش های منتشر شده، ۲۰ تا ۲۵% از هزینه های شرکت های هواپیمایی را هزینه های ارزی تشکیل می دهد و ۷۵ درصد مابقی را هزینه های ریالی تشکیل می دهد که طبیعتا مبنای آن نرخ تورم است نه نرخ ارز!
در بخش هزینه ای با احتساب افزایش ۱۰۰درصدی قیمت ارز(قیمت ارز در سال ۹۸ به صورت میانگین ۱۲۵۰۰ تومان و در سال ۹۹ حدود ۲۵ هزار تومان) و تورم ۴۰درصدی در هزینه های ریالی هر ۱۰۰ میلیون تومان هزینه شرکت های هوایی در سال ۹۸ تبدیل ۱۵۲ میلیون تومان در سال ۱۳۹۹ شده است: یعنی ۵۲% افزایش هزینه های ارزی – ریالی بصورت متوسط.
در بخش درآمدی، مطابق آمار شرکت فرودگاه ها در دیماه ۱۳۹۸، یک ماه پیش از اعلام رسمی نخستین ابتلا به کرونا در ایران، تعداد مسافر جابجا شده در پروازهای داخلی ۳،۳۸۹،۷۴۴ نفر بوده است در حالی که در دوره مشابه یعنی دیماه سال ۱۳۹۹ و پیک سوم کرونا، با کاهش ۳۸ درصدی این رقم به ۲،۱۰۴،۲۸۸ مسافر رسیده است.
نکته جالب این که قیمت فروش هر صندلی پروازهای داخلی از حدود ۲۶۸ هزار تومان در سال ۱۳۹۸ به ۷۲۵ هزار تومان در دی ماه سال ۱۳۹۹ رسیده: یعنی ۷/۲ برابر افزایش قیمت. به بیانی دیگر با وجود کاهش تعداد مسافر، درآمد شرکت های هوایی افزایش قابل ملاحظه ای یافته است.

درآمد شرکت های هواپیمایی از محل فروش بلیت، دی ۱۳۹۸درآمد شرکت های هواپیمایی از محل فروش بلیت، دی ۱۳۹۹
مسافر ۳،۳۸۹،۷۴۴
هزینه هر صندلی هواپیما ۲۶۸،۰۰۰ X
۹۰۸ میلیارد تومان درآمد =
مسافر ۲،۱۰۴،۲۸۸
هزینه هر صندلی هواپیما ۷۲۵،۰۰۰ X
۱۵۲۵ میلیارد تومان درآمد =
مقایسه درآمد شرکت های هواپیمایی از محل فروش بلیت در دی ۱۳۹۸ و دی ۱۳۹۹

اگر درآمد دی ماه ۱۳۹۸ را به صورت کامل هزینه درنظر بگیریم و افزایش هزینه ریالی ارزی ۵۲درصدی را اعمال کنیم، شرکت های هواپیمایی می بایست ۱۳۸۰ میلیارد تومان درآمد کسب می کردند درحالی که محاسبات نشان می دهد این رقم به ۱۵۲۵ میلیارد تومان رسیده است. یعنی تنها در یک ماه بیش از ۱۴۵ میلیارد تومان نسبت به سال ۱۳۹۸ سود بیشتر کرده اند.
از یاد نبریم با وجود درخواست نمایندگان مجلس، هیچ گزارش عملکرد مشخصی در خصوص تسهیلات ارزی که به قیمت نیمایی در اختیار شرکت های هواپیمایی قرار گرفت منتشر نشده و از سوی دیگر در سال ۱۳۹۹ تسهیلات کم بهره متنابهی به دلیل آسیب های ناشی از کرونا با زمان بازپرداخت طولانی در اختیار شرکت های هوایی قرار گرفته است، هرچند که با وجود تسهیلات و حمایت های مالی گسترده، صنعت هوایی ایران شاهد اخراج نیروی انسانی توسط شرکت های هواپیمایی بود.

چشم روشنی ایرلاین ها به دولت آقای رئیسی: گرانی دوباره قیمت بلیت هواپیما!
در آستانه تشکیل دولت جدید به ریاست حجت الاسلام سیدابراهیم رئیسی و بدلیل نگرانی از عدم موافقت با زیاده خواهی در دولت آینده، ایرلاین ها مجددا بر تبل افزایش قیمت بلیط هواپیما می کوبند و تلاش دارند مجداا افزایش قیمت صورت بگیرد، تا دولت بعدی با تصمیم انجام شده روبرو شود.
جا دارد مدیران جدید سازمان هواپیمایی کشوری و سازمان های متولی از جمله سازمان حمایت از مصرف کننده و شورای رقابت، یک بار برای همیشه تکلیف خود را با موضوع افزایش قیمت بلیط و زیاده خواهی شرکت های هواپیمایی روشن کنند.
سوال آخر این که اگر صنعت هوایی کشور به گفته مسئولان و مدیرانش، زیان‌ده است و به صورت مداوم از ورشکستگی و عدم کسب درآمد سخن می گویند، چرا این قدر تب تاسیس شرکت هواپیمایی بالا است؟