Tag: عراق

سیدصادق حسینی: انتشار خبرآنلاین | ماراتن تشکیل دولت عراق بعد از طی حوادث گوناگون و خشونت آمیز با گذشت یک سال از برگزاری ششمین دور انتخابات مجلس عراق در نهایت با تفاهم به پایان رسید و عبدالطیف جمال رشید ۷۸ ساله عضو اتحادیه میهنی کردستان عراق با کسب اکثریت آرا در دور دوم و در رقابت با برهم صالح، رییس جمهور شد و محمد شیاع سودانی ۵۲ ساله را مامور تشکیل کابینه کرد.

اخبار ائتلاف جریان صدر با فهرست تقدم حلبوسی و حزب دموکرات کردستان عراق(پارتی)، شروط مقتدی صدر برای تشکیل کابینه، اشغال مجلس توسط صدری ها، اعتراضات خشونت آمیز در بغداد، درخواست انحلال مجلس و برگزاری مجدد انتخابات و در نهایت استعفای تمامی نمایندگان جریان صدر رویداد را همه شنیده اند؛ اما با معرفی سودانی نخست وزیر جدید، عرصه سیاسی عراق ناکامان و کامیابان خود را شناخت و ارزیابی بروزی از توان و ظرفیت سیاسی احزاب و گروه ها به دست آورد که اشاره به این موضوع جالب توجه است.

کامیابان تشکیل دولت عراق

روشن است کامیاب اصلی تشکیل دولت سودانی، مردم عراق هستند که بالاخره فعالیت های اساسی دولت آغاز می شود. در حوزه سیاسی نیز احزاب و گروه هایی که در فرایند تشکیل دولت مشارکت داشتند و توانستند موضوع تشکیل دولت عراق را در نهایت با گفتگو و تفاهم به سرانجام برساند نیز کامیاب جلسه پنج شنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۱ پارلمان جدید عراق هستند.

ناکامان تشکیل دولت عراق: مقتدی صدر و مسعود بارزانی

صرف نظر از مقتدی صدر، ناکام اصلی امروز عراق که به دلیل رویکرد لجوجانه و تمامیت خواهش، جریان صدر را از حضور در فرایند سیاسی تشکیل دولت محروم کرد و در بیانیه تازه اش حضور نیروهایش در دولت جدید شیاع سودانی را حرام خواند، مسعود بارزانی نیز از ناکامان اصلی تشکیل دولت در عراق است که نمی تواند مردودی و دلزدگی اش را پشت لبخندهای یخ همیشگی اش پنهان کند.

مسعود بارزانی رهبر حزب دموکرات کردستان عراق که بعد از شکست در همه پرسی سال ۱۳۹۶، از پست ریاست اقلیم کردستان عراق در نهایت سرخوردگی و عزلت استعفا داد با مشخص شدن نتایج انتخابات ۱۴۰۰/۲۰۲۱ عراق و کسب ۳۱ کرسی، ائتلاف ۳ گانه ای را با جریان تقدم به رهبری حلوسی(جریان اهل سنت، ۳۷ کرسی) و مقتدی صدر(۷۳کرسی) تشکیل داد تا بتواند دولت بعدی عراق را معرفی کند.

بارزانی با فرصت طلبی و پشت کردن به حامیان همیشگی اش در بیت شیعی، روابط جدیدش را با مقتدی پایه گذاری و ۲ هدف اصلی را دنبال کرد: اول انتقال پست ریاست جمهوری از اتحادیه میهنی کردستان عراق به پارتی و دوم معرفی هوشیار زیباری دایی اش به عنوان رییس جمهور عراق.

با رد صلاحیت زیباری توسط دادگاه عالی عراق، بارزانی تلاش و رایزنی گسترده ای را برای معرفی ریبر احمد بازرانی وزیر داخله اقلیم و عضو پارتی به عنوان نامزد ریاست جمهوری آغاز کرد اما در نهایت بعد از ۸ ماه با پشت کردن به قول و قرارش با مقتدی صدر و چشم پوشی از خواسته هایش مجبور شد به ریاست جمهوری عبدالطیف رشید تن دهد که عضو اتحادیه میهنی، رقیب سنتی اش است و اتفاقا از خانواده ای است که به صورت ریشه ای با بازرانی ها مشکل دارند.

ابراهیم احمد رهبر معروف جنبش کردستان عراق و نویسنده پرآوازه کرد که به دلیل اختلافات راهش را از ملا مصطفی بارزانی جدا کرده بود، هیرو و شانار (شهناز) ۲ دختر خود را به عقد جلال طالبانی بنیانگذار و عبدالطیف جمال رشید عضو اتحادیه میهنی کردستان عراق(یکتی) درآورده بود. با گذشت سال ها و حل نشدن مسایل ریشه ای، هم چنان چهره های کلیدی اتحادیه میهنی از جمله هیرو خانم و بافل طالبانی نگاه تردید آمیزی به حزب دموکرات کردستان عراق(پارتی) دارند و فعالان کردی نیز می گویند شاناز ابراهیم احمد همسر رییس جمهور جدید عراق نیز به چارچوب های پدرش در رابطه با بارزانی ها وفادار است.

به عبارت ساده تر مسعود بارزانی رهبر کردهای بارزان، مرگه‌سور و اربیل یا به تعبیر کردها «کاک مسعود» در بازی سیاست پس از انتخابات ناکام بود: هم نامزدهایش رد شدند، هم نتوانست پست ریاست جمهوری را به حزب دموکرات کردستان منتقل کند، هم نامزدی از رقیب سنتی اش پیروز شد، هم احترام و اعتماد حامیان شیعه قدیمی اش را از دست داد (هر چند در تعارفات رعایت کسوتش را می کنند) و هم به عهدش با مقتدی صدر وفا نکرد و او را تنها گذاشت. البته مسعود یک دستاورد داشت و حساب شخصی اش با برهم صالح را تسویه کرد و او را از پست ریاست جمهوری کنار زد.

دولت جدید عراق به زودی تشکیل می شود و «کاک مسعود» همچنان لبخندهای یخ همیشگی اش را می زند؛ او بازنده ی خنده روی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۲ عراق است.

سیدصادق حسینی، خبرآنلاین | انتخابات ۲۰۲۱ عراق یک سال زودتر از موعد مقرر یک شنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۰ { ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱} برگزار شد. در ششمین دور انتخابات ۱۴.۳ میلیون عراقی از میان ۲۵ میلیون واجد شرایط عراق ۴۰ میلیون نفری، که کارت الکترونیکی شرکت در انتخابات را دریافت کرده‌اند قرار است ۳۲۹ عضو پارلمان از ۲۱ ائتلاف و ۱۰۹ حزب، به همراه برخی نامزدهای مستقل را با قانون جدید انتخابات، انتخاب کنند.

یکی از تحلیلگران سیاسی در بغداد به نویسنده گفت: در انتخابات پیش رو، آرایش سیاسی تغییر چندانی نمی کند و بعید به نظر می رسد که یک ائتلاف بتواند مانند انتخابات ۲۰۱۰ و دولت دوم نوری مالکی دست بالا را در تشکیل دولت داشته باشد. به نظرم رقابت مهم بعد از تشکیل پارلمان است که چگونه ائتلاف اکثریت شکل می گیرد.
دکتر صالح محمدی تحلیلگر ارشد عراق هم به نویسنده تاکید کرد: با تغییر قانون انتخابات، امکان شفافیت و صحت انتخابات بیشتر شده، هرچند به دلیل ساختار فاسد امکان تقلب کماکان وجود دارد. از سوی دیگر به نظر می رسد در مناطقی که اعتراضات ۲۰۱۸ به صورت گسترده وجود داشت مانند ناصریه، شانس نامزدهای مستقل بیشتر است و این می تواند نقطه عطف انتخابات ۲۰۲۱ باشد.
همچنین در خلال زیارت اربعین با تحلیلگر دیگری صحبت می کردم، معتقد بود: شانس صدری ها بیشتر است به دلیل آنکه در شهرهایی که مشارکت پایین باشد، نیروهای مقتدی صدر پای کار هستند بر این اساس نامزدهایشان شانس بیشتری دارند.

از انتخابات ۲۰۱۸ تا انتخابات زودهنگام ۲۰۲۱
انتخابات ۲۰۱۸ مجلس عراق که در دوران خروج آمریکا از برجام برگزار شد، برای ایران و آمریکا بسیار حائز اهمیت بود. تهران تلاش داشت با آمدن دولتی همراه در بغداد پنجره ی عراق برای فعالیت های اقتصادی به عنوان اولین مقصد صادراتی و دور زدن تحریم ها باز بماند و واشنگتن بر آن بود تا با تشکیل دولت جدید، هم جلوی فعالیت های رو به رشد ایران را بگیرد هم حلقه ی تحریم را به شدت تنگ تر کند. نتیجه ی انتخابات البته موجب شگفتی شد چرا که هم مشارکت ۴۴.۵ درصدی پایین بود و هم هیچ ائتلاف و حزبی نتوانسته بود اکثریت فراگیر و دست بالا را برای تشکیل دولت داشته باشد. در نهایت ۳ آبان ۱۳۹۷ درپی توافق درون پارلمانی و تشکیل ائتلاف اکثریت، برهم صالح از اعضای اتحادیه میهنی کردستان عراق به عنوان رییس جمهور انتخاب شد و او عادل عبدالمهدی از اعضای با سابقه مجلس اعلی انقلاب اسلامی را به عنوان پنجمین نخست وزیر دوره ی جدید مامور تشکیل کابینه کرد.
عادل عبدالمهدی ۳۰ آبان ۱۳۹۷ در نخستین نشست مطبوعاتی‌اش با خبرنگاران عراقی درباره تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران گفته بود: «بخشی از نظام تحریم‌ها نیستیم، آمریکا می‌خواهد تحریم‌هایی را علیه کشور و اشخاصی تحمیل کند، این به خودش مربوط است و سیاست خود آمریکاست این {تحریم‌های آمریکا علیه ایران} تصمیم عراق نیست حتی این تصمیم {آمریکا} از تصمیمات بین‌المللی و تحریم‌ها مبتنی بر منشور و قطعنامه‌های سازمان ملل نیست که عراق بخواهد به آن پایبند باشد. عراق بخشی از نظام تحریم‌های آمریکا نیست.»
نخست‌وزیری عبدالمهدی و مواضعش خشم آمریکایی‌ها را در پی داشت و باعث شد آنها در دیدارها به صورت شفاهی و کتبی مکررا نسبت به آن واکنش نشان دهند. کارگزاران آمریکا تهدید کردند، عبدالمهدی هزینه سختی بابت مواضعش خواهد پرداخت.
۹ مهر ۱۳۹۸ یک سال بعد از روی کار آمدن عبدالمهدی، اعتراضات گسترده ای به فساد و تبعیض در عراق آغاز شد، مطالبه حقی که همه بر آن تاکید کردند؛ این ‌بار اما شرایط به گونه دیگری رقم خورد و کشته ها و مجروحین و تخریب های فراوانی به جا گذاشت. نه حرف آیت‌الله‌العظمی سیستانی و نه هیچ شخصیت دیگری، فضای عراق را آرام نکرد و همسایه غربی را در یک نا آرامی و بی‌ثباتی و بی‌دولتی فرود برد و هسته‌های داعش را در استان دیاله فعال کرد.
پاییز ۱۳۹۷ چند ماه بعد از انتخابات اردیبهشت، آمریکایی‌هایی ها خوشحال بودند، هم عراق را بی‌ثبات شد، هم نخست‌وزیری که آشکارا مخالفشان بود حذف شد، هم فرماندهان بزرگ نیروهای حشدالشعبی ترور شدند، هم تهدید فعال شدن داعش عملیاتی شده و هم در یک حرکت‌ نمادین آن هم در سالروز تسخیر سفارت آمریکا در تهران به کنسولگری‌های ایران در عراق حمله شد!

تغییر رویکرد آیت الله سیستانی در انتخابات ۲۰۲۱

۸ آذر ۱۳۹۸ عادل عبدالمهدی بلافاصله بعد از خطبه نماینده مرجعیت در بیانیه ای از استعفایش خبر داد و نوشت: با دقت به خطبه‌ مرجعیت عالی دینی گوش دادم که در آن آمده است:«با توجه به ناتوانی دستگاه های مختلف در تعامل با شرایط دو ماه گذشته و جهت جلوگیری از ریخته شدن خون [مردم] پارلمان باید در گزینه‌های خود تجدید نظر و با توجه به منافع عراق و مراقبت از خون فرزندان عراق و جلوگیری از ناآرامی و تخریب بیشتر اقدام کند»؛ با توجه به این خواسته و تعجیل در عملی شدن آن، به زودی در یک نامه رسمی استعفای خود را از ریاست دولت فعلی به پارلمان ارائه خواهم داد.
۵ ماه بعد از استعفای عبدالمهدی ۲۱ فروردین ۱۳۹۹ مصطفی کاظمی مامور تشکیل کابینه ای شد که وظیفه اش برگزاری انتخاباتی بود که آیت الله سیستانی آن را برای برون رفت از فساد و ناکارآمدی مطالبه کرده بود.
در انتخابات ۲۰۲۱ عراق آیت الله سیستانی با رویکرد « المشارکه الواعیه؛ مشارکت آگاهانه » مردم را به حضور در انتخابات دعوت کرد در حالی که در انتخابات ۲۰۱۸ تنها چارچوب های کلی را بیان و دعوت صریح و روشنی به حضور در انتخابات نکردند.
در بیانیه ۷ مهر ۱۴۰۰ آیت الله سیستانی آمده است: « مرجعیت عالی دینی به مشارکت آگاهانه و مسئولانه در انتخابات آینده دعوت می کند…رای دهندگان گرامی باید از تجارب گذشته درس و عبرت بگیرند و این فرصت مهم را برای ایجاد تغییر واقعی در مدیریت کشور و دور کردن دست های فاسد و نالایق از مفاصل اصلی، غنیمت بدانند. این امر زمانی ممکن است که رای دهندگان دوش به دوش هم، آگاهانه و فعال در انتخابات شرکت و بهترین انتخاب را انجام دهند. خلاف چنین وضعیتی باعث تکرار ناکامی های پارلمان های پیشین و دولت های برآمده از آن خواهد شد.»
این بیانیه تفاوت هایی اساسی با بیانیه ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۷ معظم له داشت که توسط شیخ عبدالمهدی کربلایی امام جمعه کربلای معلا در نمازجمعه بیان شد. در این بیانه تاکید شده بود « انتخابات ها در طول دوره های گذشته، نتوانسته اند انتظارات مرجعیت و عموم مردم عراق را تحقق دهند…. مردم در این دوره از انتخابات باید برحذر باشند که در دوباره در دام تجربه شدگان و یا تجربه نشدگان فریبکار و فاسد نیفتند.» بیانیه ای که چارچوب ها را اعلام کرد اما توصیه ای صریح و دعوتی آشکار برای حضور در انتخابات نداشت و جنبه ی سلبی آن بر جنبه ایجابی غلبه داشت.

نخستین انتخابات در عصر بدون حاج قاسم
انتخابات ۱۴۰۰ عراق و دومین انتخابات بعد از پاکسازی عراق از داعش، نخستین انتخاباتی است که شهید حاج قاسم سلیمانی در آن نقشی ندارد؛ ایران کماکان درگیر تحریم و فشار فزاینده اقتصادی ناشی از آن است، دولت جدید ایران در حال استقرار و ارزیابی شرایط است، آمریکا با خروج ارتشش از افغانستان، طالبان را حاکم کرده و شرق ایران در بی ثباتی به سر می برد، سیاست خارجی واشنگتن بر مدار چین قرار گرفته و حداقل در گفتار از سیاست فشار حداکثری علیه ایران فاصله گرفته، اما کماکان سیاست مهار نفوذ ایران را دنبال می کند، بر این اساس انتخابات عراق محک جدی برای ۲ بازیگر اصلی در عراق است.
متن انتخابات ۲۰۲۱ عراق رقابت ائتلاف ها، احزاب و کُتله های سیاسی برای تصاحب سهم بیشتری از قدرت و وزارت خانه هاست، اما فرامتن آن، عرصه نقش آفرینی و رقابت قدرت های منطقه ای و فرا منطقه ای است: ایران، امارات متحده عربی، ترکیه و اندکی عربستان سعودی، انگلیس به صورت سنتی و البته آمریکا با رویکرد کنترل و مدیریت صحنه ی عراق؛ آن هم در عصر بدون حاج قاسم!

سیدصادق حسینی، روزنامه نگار | روزنامه اعتماد، چهارشنبه ۱۳ آذر ۱۳۹۸ | بازنشر: خبرآنلاین، عصر ایران| ابوتکتک بازی را رها کرد، گاز اشک‌آور را برداشت و به طرف ماموران پرتاب کرد و دوباره به فوتبال بازی کردنش چسبید. این فیلم کوتاه از مرکز بغداد، یکی از فیلم‌های پربیننده توییتر و شبکه‌های اجتماعی از اعتراضات مردم عراق به فساد و ناکارآمدی حکومت عراق بود.

عراق ۴۰ میلیونی با تولید روزانه ۴.۵ میلیون بشکه نفت و صادرات ۳.۷ میلیون بشکه و بودجه ۱۲۲ میلیون دلاری در سال ۲۰۱۹ از ۹ مهر ۱۳۹۸ شاهد دور جدید اعتراض به فساد در حکومت، بیکاری و فقر و وضعیت سخت زندگی بود. اعتراضاتی که با فرا رسیدن ایام زیارت اربعین فروکش کرد سپس دوباره اوج گرفت. اعتراض به فساد و شرایط زندگی البته در سرتاسر عراق از بصره تا بغداد و اربیل و سلیمانیه همواره در طول سال‌های متمادی برقرار بوده است. معترضین گاه کار را به آنجا رساندند که اردیبهشت ۱۳۹۵ ساختمان مجلس عراق را برای ساعاتی اشغال کردند. هر چند که مشهور است، اشغال مجلس با چراغ سبز حیدرالعبادی، نخست‌وزیر وقت انجام شد.

اعتراضات ۲۰۱۹ عراق که از سوی آیت‌الله‌العظمی سیستانی مرجع عالی‌قدر شیعیان، برهم صالح رییس‌جمهور، عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر که چند روزی است باید او را نخست‌وزیر سابق خواند و تمامی ائتلاف‌ها، احزاب و شخصیت‌های سیاسی در عراق محترم شمرده شد، همگی خواستار پایان خشونت‌ها و حاکم شدن آرامش و پیگیری و اجرایی شدن مطالبات مردم و اصلاحات شدند… اما اعتراض و خشونت‌ها تا امروز ادامه یافته است.

۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ عراق چهارمین دوره انتخابات بعد از سقوط صدام و دومین بعد از خروج آمریکا و نخستین انتخابات پساداعش را برگزار کرد؛ انتخاباتی که نتایجش آمریکایی‌ها را شوکه کرد. در این فهرست مقتدی صدر و هادی العامری، دو رهبر شیعه؛ در جایگاه‌های اول و دوم ایستادند و فهرستی که آمریکایی‌ها برایش تلاش کردند، نصر به رهبری نخست‌وزیر اسبق حیدرالعبادی با ۴۲ کرسی در جایگاه سوم ایستاد. انتخابات ۲۰۱۸ عراق که نخستین انتخابات دوره زمامداری ترامپ و به تعبیری جمهوری‌خواهان از سال ۲۰۰۹ بود مانند ۳ دوره قبل نتیجه‌اش چندان مورد پسند زمامداران آمریکا نشد.

۱۰ مهر ۱۳۹۷ با وجود فشار بسیار بالای آمریکا و متحدانش، رییس‌جمهور برهم صالح، عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر مورد حمایت ائتلاف‌های مختلف را مکلف به تشکیل دولت کرد؛ درست یک سال قبل از آغاز اعتراضات.

در دوران رایزنی برای انتخاب رییس‌جمهور و نخست‌وزیر، رابرت مک‌گورک فرستاده اوباما و ترامپ(که چندی پیش استعفاد داد) و سیلیمان سفیر آمریکا در بغداد در دیدارهای متعدد و فشرده‌شان با تمامی احزاب و گروه‌ها و ائتلاف‌های شیعه، سنی و کرد عراقی، آنها را به افشای فعالیت‌های فسادآمیز نزدیکان و بازگشت داعش تهدید کرده بودند. برای آمریکا، روی کار آمدن یک دولت همراه با سیاست‌های تحریمی واشنگتن علیه تهران یک الویت بود برای همین از تمام ابزارهای تطمیع و تهدیدش استفاده می‌کرد.

عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر سابق عراق ۳۰ آبان ۱۳۹۷ در نخستین نشست مطبوعاتی‌اش با خبرنگاران عراقی درباره تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران گفته بود «بخشی از نظام تحریم‌ها نیستیم، آمریکا می‌خواهد تحریم‌هایی را علیه کشور و اشخاصی تحمیل کند، این به خودش مربوط است و سیاست خود آمریکاست این {تحریم‌های آمریکا علیه ایران} تصمیم عراق نیست حتی این تصمیم {آمریکا} از تصمیمات بین‌المللی و تحریم‌ها مبتنی بر منشور و قطعنامه‌های سازمان ملل نیست که عراق بخواهد به آن پایبند باشد. عراق بخشی از نظام تحریم‌های آمریکا نیست.»

نخست‌وزیری عبدالمهدی و مواضعش خشم آمریکایی‌ها را در پی داشت و باعث شد آنها در دیدارها به صورت شفاهی و کتبی مکررا نسبت به آن واکنش نشان دهند. کارگزاران آمریکا تهدید کردند، عبدالمهدی هزینه سختی بابت مواضعش خواهد پرداخت.

۹ مهر ۱۳۹۸ یک سال بعد از روی کار آمدن عبدالمهدی، اعتراض به فساد در عراق آغاز شد، مطالبه حقی که همه بر آن تاکید کردند؛ این ‌بار اما شرایط به گونه دیگری رقم خورد. نه حرف آیت‌الله‌العظمی سیستانی و نه هیچ شخصیت دیگری، فضای عراق را آرام نکرد و همسایه غربی را در یک نا آرامی و بی‌ثباتی و بی‌دولتی فرود برد و هسته‌های داعش را در استان دیاله عراق فعال کرد که نیروهای حشدالشعبی به مقابله با آنان برخاسته‌اند.

آمریکایی‌ها این روزها خوشحال هستند، هم عراق را بی‌ثبات کرده‌اند، هم نخست‌وزیری که آشکارا مخالفش بود را حذف کردند، هم فرماندهان بزرگ نیروهای حشدالشعبی ترور شده‌اند، هم تهدید فعال شدن داعش عملیاتی شده و هم در یک حرکت‌ نمادین آن هم در سالروز تسخیر سفارت آمریکا در تهران به کنسولگری‌های ایران در عراق حمله کردند. اگر آمریکا در بازی سیاسی تشکیل دولت شکست خورد، یک سال تلاش کرد تا در بازی ناامنی و بی‌ثباتی امتیازات مورد نظرش را بگیرد.

ابوتکتک بازی را رها کرد، گاز اشک‌آور را برداشت و به طرف ماموران پرتاب کرد و دوباره به فوتبال بازی کردنش چسبید. برای ابوتکتک‌ها و مردم عراق که مطالبه مبارزه با فساد و ناکارآمدی دارند اما وضعیت بدتر شده. حالا نه دولت دارند نه افقی برای تشکیل دولت و مبارزه با فساد و تبعیض و ناکارآمدی متصور است. حالا دیگر چای شیرین عراقی به تلخی می‌زند.

سیدصادق حسینی|روزنامه شرق|بازنشر: خبرآنلاین|عصر ایران|رویداد۲۴|  دوشنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۷| ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ دونالد ترامپ رییس جمهور ایالات متحده بعد از مدت ها حمله مداوم به برجام، رسما از آن خارج شد و با استفاده از تجربه ی نظام سنگین تحریم های باراک اوباما، ستاد تحریم ایران را با محوریت وزارت خارجه دوباره فعال کرد. برایان هوک که از دوره ریاست جمهوری جورج بوش پسر به عنوان دستیار وزیر امور خارجه آمریکا شناخته می شود، نقش هماهنگی تحریم ها را میان وزارت خزانه داری، وزارت خارجه و کاخ سفید بر عهده گرفت.

کاخ سفید که می دانست برخلاف دوره قبلی تحریم ها، با وجود برجام که از حمایت روسیه و چین و اتحادیه اروپا برخوردار است نمی تواند علیه ایران اجماع ایجاد کند، نگاهی به همسایگان ایران داشت، تا با افزایش فشار بر آن ها، مانع همکاری شان با ایران شود. با چنین سیاستی، کارگزاران منطقه ای کاخ سفید تلاش کردند تا حیدرالعبادی نخست وزیر پیشین را که برای پیروزی فهرستش در انتخابات ۲۰۱۸ پارلمان عراق کار می‌کرد، در سمتش ابقا کنند. حیدرالعبادی نیز برای اعلام همراهی‌اش، ۱۶ مرداد ۱۳۹۷ در جریان یک نشست خبری گفت: «عراق ناگزیر از رعایت و اعمال تصمیمات واشنگتن است و دولت عراق در حال حاضر تصمیم گرفته تا برای حفظ منافع خود از تحریم های آمریکا تبعیت کند.» این اظهارات البته با واکنش های زیادی در عراق و ایران روبه‌رو شد. اظهاراتی که عبادی هزینه اش را با از دست دادن کرسی نخست وزیری پرداخت کرد.

اهمیت عراق برای آمریکا در دوره تحریم

از میان همسایگان، به دلایل تاریخی و فرهنگی، ایران گسترده ترین رابطه را با عراق دارد و با سرنگونی رژیم صدام در سال ۱۳۸۲ دولت های عراق رابطه ی نزدیکی با ایران داشتند. ایران علاوه بر این که نخستین کشوری بود که خطر ظهور داعش در عراق را به مقامات بغداد هشدار داد، پیش از سایرین نیز در دفاع از عراقی‌ها (کرد و عرب) پیشگام بود. از سوی دیگر نیروهای مردمی عراق همراه با رزمندگان افغانستانی و پاکستانی در کنار نیروهای حزب الله و بسیج مردمی سوریه با هماهنگی فرماندهان ایرانی در سوریه علیه داعش و گروه های تکفیری مبارزه می کنند.

علاوه بر روابط سیاسی نزدیک ایران، عراق پس از چین دومین مقصد صادراتی ایران است. بر اساس آمار گمرک در نیمه نخست ۱۳۹۷، ایرانیان از لحاظ وزنی ۴۵.۳۲ درصد و از لحاظ ارزشی ۴۴.۵۸ درصد بیش از سال ۹۶ به عراق کالا صادر کردند که ارزش آن به ۴.۵ میلیارد دلار رسیده است. همچنین ایران برای عراقی‌ها، نخستین مقصد سفر است و در ۷ ماهه امسال حدود ۲میلیون عراقی برای زیارت، گردشگری و درمان به ایران آمده‌اند که از این جهت هم درآمد قابل توجهی نصیب ما می شود. این دلایل برای آمریکا کافی بود تا در آستانه دور جدید تحریم ها، تلاش کند دولتی را در عراق روی کار بیاورد که آشکارا از ایران دور باشد؛ هم در بعد سیاسی و امنیتی و هم در بعد اقتصادی.

ترامپ با گماردن مجدد رابرت مک گور به عنوان فرستاده ویژه از مدت ها پیش از انتخابات اردیبهشت ۱۳۹۷ پارلمان عراق و در فرایند دولت سازی، تلاش کرد سیاست «دولت دور از ایران» را اجرایی کند. مک گورک به همراه داگلاس آلن سیلمان سفیر آمریکا در بغداد در این مدت با تمامی گروه های عراقی اعم از سنی، شیعه و کرد ملاقات کرد و آن ها را به حمایت از نخست وزیری مجدد حیدر العبادی فراخواندند و هر جا لازم بود از تماس های تلفنی و حمایت های پمپئو وزیر خارجه آمریکا استفاده کردند. آن‌ها با دنبال کردن دوگانه سازی کاذب «آن هایی که نزدیک جمهوری اسلامی ایران هستند و مستقلین» عراقی ها را تهدید به افشای پرونده هایشان کردند و سپس، تهدید داعش را پیش کشیدند.

«غالب الشابندر» سیاستمدار و تحلیلگر مشهور عراقی در این باره در گفت و گو با شبکه سعودی الحدث تاکید کرد: «مک گورک از طریق پیام های شفاهی و مکتوب به بسیاری از سیاستمداران و نمایندگان منتخب در پارلمان جدید، به آنها وعده داده یا آنها را تهدید کرده است که اگر از نخست وزیری دوباره العبادی حمایت نکنند، واشنگتن با آنها از جمله از طریق بازگرداندن داعش به‌شدت برخورد خواهد کرد.»

حازم الباوی تحلیلگر عراقی نیز تحرکات فرستاده ترامپ در تعیین نخست وزیر را «بی سابقه» خواند و «شیخ قیس الخزعلی» دبیرکل «عصائب اهل الحق» نیز گفت: «آمریکا به شکل علنی در تشکیل دولت در عراق مداخله می‌کند تا در برخی موارد شخصیت‌های مدنظر خود را تحمیل کند.»

ناکامان عراق

با وجود رایزنی ها، وعده ها و تهدیدهای چند ماهه فرستاده ویژه و سفیر ایالات متحده در بغداد، در نهایت اما دولت جدید عراق با ریاست جمهوری برهم صالح سیاست مدار نوگرای کرد و نخست وزیری عادل عبدالمهدی کهنه کار، شکل گرفت. آن ها برای تشکیل دولتی هماهنگ با کاخ سفید در بغداد حساب ویژه ای باز کرده بودند تا در پرتوی آن، فشار تحریم را بر ایران بیشتر کنند و مانع نزدیکی بغداد با تهران شوند.

برهم صالح که با غلبه بر چنین فشارها و مخالفت هایی بر کرسی ریاست جمهوری نشست در نخستین سفر رسمی اش به عنوان رییس جمهور عراق در نشست خبری مشترک با حسن روحانی رییس جمهور پیامی را به واشنگتن ارسال کرد که معنی اش همراهی بیشتر با ایران بود. او با چهره ای خندان به حسن روحانی نگاه کرد و گفت: «امروز پیامی روشن از بغداد آورده‌ام: در عراق اهمیت روابط با جمهوری اسلامی ایران را درک می‌کنیم.» او در دیدار با رهبر انقلاب نیز مجددا تاکید کرد: « من با یک پیام صریح و آشکار به تهران آمده‌ام، عوامل و عناصر پیونددهنده‌ی دو ملت ایران و عراق، ریشه در تاریخ دارد و غیر قابل تغییر است.»

عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق نیز ۲ هفته بعد از آغاز تحریم های آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۹۷ با تاکید بر این که «به طرف آمریکایی گفتیم به ما دستور ندهید»، موضع دولت جدید عراق را چنین توصیف کرد: «در برنامه و شیوه وزارتی تاکید کردیم بخشی از نظام تحریم‌ها نیستیم. این که آمریکا تحریم‌هایی را علیه کشور و اشخاصی تحمیل کرده، به خودش مربوط است و سیاست خود آمریکاست این، تصمیم عراق نیست، حتی این تصمیم(آمریکا)، تصمیم بین‌المللی هم نیست. تحریم‌ها مبتنی بر منشور و قطعنامه‌های سازمان ملل نیست که عراق بخواهد به آن پایبند باشد، ما بخشی از نظام تحریم‌ها نیستیم، ما همچنین بخشی از هیچ تجاوزی علیه هیچ کشوری نیستیم. ما توانستیم این مسئله را به طرف آمریکایی و تمام طرف‌ها تفهیم کنیم.»

عملگرایی ایرانی

نگاهی به رویدادهای چندماه اخیر روشن می سازد آمریکا که به دنبال روی کار آوردن یک دولت هماهنگ با واشنگتن و همراه با نظام تحریم ها در بغداد بود، نتوانست به هدفش برسد. حیدر العبادی نخست وزیر پیشین عراق در گفت و گوی جدیدش با تلویزیون الشرقیه گفته که ایران در نخست‌وزیر نشدن من در دور دوم نقش داشت. او بر اهمیت «دولت همراه در بغداد» برای واشنگتن تایید کرده و دلیل دوباره نخست وزیر نشدنش را «پایبندی اش به تحریم های آمریکا علیه ایران» می‌داند.
از ۱۸ اردیبهشت که ترامپ از برجام خارج شد ۶ ماه و از آغاز تحریم ها در ۱۳ آبان بیش از ۱ ماه می گذرد، ایران تاکنون توانسته اجماعی بین المللی علیه خروج آمریکا از برجام شکل دهد، نوسان نرخ دلار را مهار کند و شیب نزولی به آن دهد، با فشارهای دیپلماتیک و رایزنی های گسترده فروش نفت اش را فعلا حفظ و خریداران عمده نفت را از تحریم آمریکا معاف کند و اروپا را مجبور به ارایه مکانیسم جدید اقتصادی (SPV) کند و از سوی دیگر با تقویت مناسبات اقتصادی با همسایگان صادراتش را افزایش دهد.

عزت (عزه) ابراهیم الدوری و بندر بن سلطان بن عبدالعزیز هر دو از جمله مشاهیر جنایت علیه بشریت هستند. هر دوی آن ها دست شان به خون بی گناهان و غیرنظامیان تا سر مفصل آلوده است.

عزت ابراهیم دستش به خون ایرانیان، شیعیان عراق و کردها آلوده بود و بندر بن سلطان دستش به خون هزار بی گناه عراقی، سوری، لبنانی، یمنی، بحرینی و ایرانی آلوده.

عزت ابراهیم اما یک تفاوت آشکار با بندر بن سلطان دارد. او مرد جنگ بود و اصالتا در تمام این جنگ های ناجوانمردانه شرکت می کرد و دست آخر هم در میدان جنگ به درک واصل شد.

اما؛ بندر بن سلطان نامرد جنگ است؛ و همه جا وکالتا و نیابتا آدم می کشد. همو بود که خون لبنانی های از بعد از ترور مشکوک رفیق حریری در شیشه می کند. همو است که با دلارهای نفتی در عراق، سوریه و لبنان آدم کش اجاره می کند و مردم را می کشد.

ابراهیم الدوری به درک واصل شد؛ بندر بن سلطان هم به اسلاف جنایت کارش می پیوندد. الدوری و بن سلطان سعودی برای عقیده ی باطل شان و برای کمپانی جنگ شان به هر جنایتی دست زدند. برایشان خون عرب و غیر عرب فرق نداشت و با ترور و تشدید جنگ قومی مذهبی، اهداف شان را دنبال می کردند؛ الدوری در جنگ با مرگ رو درو شد و بندر بن سلطان بعید است جرات چنین مواجهه ای داشته باشد؛

الدوری مرد جنگ بود و بندر بن سلطان نامرد جنگ.

منتشر شده در عصر ایران / تسنیم